Hoe zit het Nederlandse gasnetwerk in elkaar?
Net als elektriciteit lijkt ook gas een vanzelfsprekendheid voor Nederlandse bedrijven. Hoe koud het in de winter ook is, uw kantoren en andere bedrijfsruimten zijn in een mum van tijd weer warm gestookt. Toch legt gas een lange weg af, voordat u en uw medewerkers er gebruik van kunnen maken.
Gas als rijkdom van Nederland
In Europa wordt aardgas vooral in en rond de Noordzee aangetroffen. In Nederland werd in 1959 aardgas gevonden in Slochteren (Groningen). De vondst van de enorme voorraad van dit zogenaamde Groningen gas leidde destijds tot het besluit om heel Nederland aan te sluiten op aardgas.
Twee soorten gas
Het gewonnen gas bleek een specifieke verbrandingswaarde te hebben, die lager is dan gas uit andere gebieden in de wereld. Daarom onderscheidt men nu twee soorten gas:
- G-gas (Groningen gas)
- H-gas (hoogcalorisch).
G-gas wordt in Nederland voor bijna alle toepassingen en alle huishoudens gebruikt. Alleen de energie-intensieve industrieën, zoals de staal-, elektriciteit- of papierindustrie, gebruiken H-gas waarvoor een speciaal transportnet is aangelegd. Hoogcalorisch gas wordt gewonnen uit de Noordzee. Nederland is een belangrijke exporteur en transporteur van hoogcalorisch gas.
De route van gas
-
De productie van gas
We maken in Nederland gebruik van gas uit eigen bodem en daarnaast nemen we gas af uit Noorwegen, Rusland en Qatar. Omdat we niet van één gasbron afhankelijk willen zijn, zijn we in de energiemarkt altijd op zoek naar meer flexibiliteit. Om die reden komt een deel van het aardgas via pijpleidingen en een ander deel wordt gekoeld en vloeibaar gemaakt. Dit noemen we LNG, Liquefied Natural Gas. LNG neemt zeshonderd keer minder ruimte in beslag dan aardgas. Hierdoor kan het beter opgeslagen en vervoerd worden via speciale gastankers. Aangekomen in Nederland wordt het opgeslagen in terminals of het gaat na verdamping het pijpleidingen-netwerk in.
-
Het transport van gas
Gasunie Transport Services (GTS) is door de Nederlandse overheid aangewezen als beheerder van het gastransportnet. GTS zorgt voor de werking, het onderhoud en de ontwikkeling van het gasnet. Daarnaast is het verantwoordelijk voor de capaciteit en balans van het net en de verbindingen met de landen om ons heen. Want net als bij elektriciteit moeten vraag en aanbod altijd gelijk aan elkaar zijn.
Via hogedrukpijpleidingen transporteert GTS gas naar zo’n duizend gasontvangststations in heel Nederland. Deze gasontvangststations zijn de schakel tussen het transportnet van Gasunie en het transportnet van regionale netbeheerders zoals Liander, Enexis en Stedin.
-
Transport van gasontvangststations naar klant
De regionale netbeheerders zijn verantwoordelijk voor het netwerk van lagedrukleidingen. Dit netwerk brengt het gas van de gasontvangststations naar de eindgebruikers; de woningen en bedrijven in hun regio.
Een aantal zeer grote afnemers is direct aangesloten op het landelijke netwerk van GTS. Het gaat hierbij om grote industriële afnemers zoals Tata Steel (Hoogovens) of om elektriciteitscentrales.
-
De rol van de energieleverancier
Uw energieleverancier koopt het gas in op de handelsmarkten. De drie grote virtuele gasmarkten van Europa zijn TTF, NBP en Zeebrugge. Vervolgens verkoopt uw leverancier het aan u, de eindgebruiker. De netbeheerders zorgen ervoor dat het (grootverbruik) gas dat u afneemt ook daadwerkelijk bij u terechtkomt.
De 3 belangrijkste Europese gasmarkten
TTF, de Nederlandse gasmarkt
De TFF, Title Transfer Facility, is een virtuele locatie waar Gasunie partijen de gelegenheid geeft om gas dat in het Nederlandse systeem aanwezig is te verkopen aan een andere partij. Klanten die willen handelen in gas (ook wel 'shippers' genoemd) moeten hiervoor een TTF-abonnement afsluiten bij Gasunie.
Sinds 2003 is de Nederlandse gas handelsplaats TTF flink gegroeid. Het is de grootste virtuele gasmarkt op het Europese vasteland en er wordt meer dan veertien keer het Nederlandse gasverbruik verhandeld.
NBP, de Europese gasmarkt
NBP, National Balancing Point, is de grootste Europese gasmarkt en bevindt zich in het Verenigd Koninkrijk. Het is de meest liquide markt door de grote hoeveelheid gas die vanuit Noorwegen richting Engeland stroomt.
De TTF en de NBP zijn fysiek met elkaar verbonden via de BBL-pijplijn (Bacton Balgzand Line). Deze verbinding loopt van de kop van Noord-Holland naar Engeland. Vanwege deze verbondenheid zijn de prijzen op de TTF afhankelijk van NBP, en daarmee ook van de koers van het Engelse Pond.
Vloeibaar gas uit Zeebrugge
De virtuele gasmarkt Zeebrugge, in België, is de voornaamste handelslocatie voor LNG. LNG staat voor Liquefied Natural Gas. Het is vloeibaar gemaakt aardgas waardoor het met speciale schepen over langere afstanden kan worden vervoerd. De overslag van LNG kan alleen plaatsvinden in speciale terminals.
Momenteel kan de terminal in Zeebrugge 6,7 miljoen ton LNG per jaar hervergassen tot zo’n 9 miljard kubieke meter aardgas. De bedoeling is dat tegen begin 2026 de capaciteit wordt opgetrokken met 6 miljoen ton LNG.
Ook interessant voor u?
Samen op weg naar een fossielvrij leven
De Markt Expertise Desk staat voor u klaar
Onze experts van de Markt Expertise Desk helpen u graag met al uw vragen over de ontwikkelingen op de energiemarkt. Zo ook met uw vragen over het verduurzamen van uw bedrijf via zonne-, windenergie en laadpalen.