MarktRappodcast: Beluister de podcast van februari en blijf op de hoogte

Lees de podcast

Dit is MarktRappodcast, een maandelijkse podcast van Vattenfall. In deze podcast bespreken vier marktexperts de belangrijkste trends en ontwikkelingen op de energiemarkt van de afgelopen maand en kijken ze alvast vooruit naar de komende maand.

Peter Kortstra: Welkom bij alweer de tweede podcast van dit jaar. Deze keer zitten bij mij aan tafel Kiran Mohan, Tobias Frankema en Rick Marsman. En mijn naam is Peter Kortstra. Nou, we gaan alweer langzaam naar het voorjaar, maar we zitten nog volop in de winter. Al doet het weer wel anders vermoeden. Het heeft op dit moment meer weg van de herfst. Maar wat was het voor een maand, februari? Kiran, mag ik bij jou beginnen?

Kiran Mohan: Jazeker. Wat mij opviel is dat we afgelopen zondag, ik las een artikel, een recordpiek aan internetverbruik hebben verbruikt. Dat houdt natuurlijk verband met het weer, want het was behoorlijk regenachtig. We verbruiken steeds meer energie, ook door ons online verbruik. Zo las ik ook een artikel dat we steeds meer verbruiken met bitcoin mining, dat dat net zoveel energie verbruikt als heel Australië. Dat vind ik best fascinerend.

Peter Kortstra: Ja, zeker, absoluut. Tobias, wat viel jou op deze maand?

Tobias Frankema: Nou ja, goed, we hadden het vorige maand ook al over de dalende gasprijzen. We voorspelden ook een beetje dat die trend zou kunnen doorzetten. Zeker met dit weer. En wat we bijvoorbeeld zagen, de gasprijs voor 2025 is gewoon met 20% gedaald. Het is gewoon niet koud geworden. Het ziet er volgens mij ook nog niet zo uit dat het de komende tijd wel gaat gebeuren. Dus dat kan nog verder doorzetten.

Peter Kortstra: Ja, daar gaan we het zo ook nog verder over hebben. Over de gas en hoe we ervoor staan met de gasvoorraden. Rick, wat viel jou op deze maand?

Rick Marsman: Ja, ik heb ook deze maand eens gekeken naar de CO₂-prijzen. En daar zie je ook wel dat ten opzichte van vorige maand alweer 10 euro vanaf is. Dus de prijs is nu ongeveer 53 in plaats van 63. Dus dat zie je ook echt wel terug in de elektriciteitsprijs, dat die daardoor ook verder kan dalen.

Peter Kortstra: Ja, iets anders. Deze week vond één van de grootste en misschien wel dé grootste energiebeurzen van Europa plaats in Essen. Dat is E-World. Een aantal collega’s, in dit geval eentje. Tobias, jij bent daar geweest. Zou je eens kunnen vertellen, wat is E-World eigenlijk precies?

Tobias Frankema: Ja, E-World. Dat is misschien wel het grootste event voor de energiesector in Europa. Het is in Essen, in Duitsland, dat duurt drie dagen. En eigenlijk de hele sector komt daarbij samen. Dus vanuit leveranciers, producenten. En ook heel veel kleine niche partijen die bijvoorbeeld op IT-oplossingen zitten. Maar ook heel veel afnemers. Dus ja, ik ben er zelf twee dagen geweest. Het was heel leuk, heel waardevol. Heel veel relaties kunnen spreken. Dus dan krijg je ook heel goed mee wat er in de markt speelt.

Peter Kortstra: Heb je nog takeaways? Dingen die je, zoals je zegt, trends die je daar gesignaleerd hebt?

Tobias Frankema: Ja, nou ja. Ik denk als ik er eentje moet noemen. Ik denk wel toch, bij de meeste partijen, dat de nettarieven wel echt in de weg zitten momenteel. Bij heel veel dingen die nodig zijn. Ook voor de energietransitie. Dus je hoort het echt uit alle hoeken. Dus bijvoorbeeld batterijen, waterstof producenten, e-boilers. Ja, de nettarieven. Dus eigenlijk de kosten die afnemers moeten betalen aan de netbeheerders voor het afnemen van elektriciteit. Het halen van elektriciteit uit het net. En dat geldt dus ook voor dingen zoals batterijen en electrolyzers. Die toch een best wel belangrijke rol kunnen spelen in de energietransitie. En om ook problemen te kunnen verhelpen zoals netcongestie. Ja, dan is dat gewoon nu de bottleneck. Dus een business case is nu heel erg moeilijk rond te rekenen voor dat soort investeringen.

Peter Kortstra: En dat is echt een specifiek Nederlands probleem?

Tobias Frankema: Dat is wel echt een specifiek Nederlands probleem. Ja, je ziet dat bijvoorbeeld in andere landen zoals Duitsland er al uitzonderingen zijn voor dat soort investeringen. Dus de hele markt zit halsreikend uit te kijken naar een regering. Welke er ook mag komen. Die daarin iets gaat veranderen. Dus de vraag is of dat gaat gebeuren. 

Peter: Ik denk dat we nog iets geduld moeten hebben.

Tobias: Ik denk het ook.

Kiran Mohan: Ik herken dat wel wat je zegt Tobias. Mijn klanten die hebben heel veel vragen over de oplossing voor het probleem van congestie. Uiteraard komen batterijen natuurlijk ook op gang. Ik heb ook van mijn collega's gehoord die ook op de beurs rondliepen dat er best wat vragen waren over waterstof. Wat ons opviel is dat de vraag afgelopen jaren veranderd is. Waar het voorheen meer was algemene informatievoorziening, komen klanten met specifieke vragen voor de oplossingen die zij implementeren in hun bedrijf. Ik denk dat dat ook wel een goede ontwikkeling is.

Peter Kortstra: Afgelopen maand las ik, ook een beetje voortbordurend op die toenemende verduurzaming, een artikel over dat Nederland wereldkampioen zonne-energie is. Ik vroeg me eigenlijk of is dat nou iets om trots op te zijn?

Rick Marsman: Ja. Ja, ik denk zeker. Het toont aan dat wij gewoon stappen zetten in de verduurzaming van ons energieverbruik. Het komt uit het Solar Trend Rapport. Dat is eigenlijk vanuit de sector een rapport wat ze elk jaar uitbrengen en waar ze dan wat vertellen over de groei van de sector. Dan zie je dat er afgelopen jaar iets van 25% meer vermogen is bijgekomen. Met name in het stukje huishoudens. Dus het residentiële stuk dat is met name gegroeid. Dan kijk je naar de zakelijke markt. Dus de markt waarbij de SDE om de hoek komt kijken. Dan zie je dat dat afgelopen jaar best gestagneerd is. Dus het aandeel met huishoudens die mogen salderen, dat zal komend jaar groter zijn. Dat is ongeveer 40% van het totale vermogen aan zonnepanelen in Nederland.

Tobias Frankema: Ja. Ja, meer duurzaam energie is natuurlijk heel erg goed. Alleen je ziet met name bij zon dat het ook met heel veel uitdagingen komt. Dus het is zo sterk gegroeid en het draagt in die zin ook bij aan de congestie die we nu zien. Dus je kan zeggen dat het een beetje, niet evenredig is gegroeid met de netcapaciteit in Nederland. En dat zorgt wel voor wat problemen.

En je ziet dat leveranciers ook wel uitdagingen hebben dat het steeds moeilijker wordt om te voorspellen wat klanten, afnemers de volgende dag gaan verbruiken dan wel produceren. En dat zorgt voor bijvoorbeeld hogere onbalanskosten. Ja, die pieken op die markt die lopen steeds meer uiteen. Hoewel de markt natuurlijk ook een stukje flexibeler wordt om daar op in te spelen.

Rick: Ja, en ik denk het ook. Gisteren was er volgens mij ook weer een energieleverancier voor de consumentensector, die de tarieven voor klanten met zonnepanelen omhoog gooit. Dat heeft er waarschijnlijk ook iets mee te maken dat die salderingsregeling voorlopig nog doorgaat. Je ziet gewoon dat het best lastig is om alles rond te rekenen voor sommige klanten, maar ook voor de energieleverancier.

Peter Kortstra: Ja, want een aantal weken geleden hadden we in MarktRapport ook een stukje over het opregelen. De prijs daarvoor was extreem hoog. Tobias, kan je iets vertellen over wat opregelen precies is?

Tobias Frankema: Ja, dus eigenlijk is er dan op dat moment een tekort aan elektriciteit. En dat is dan, wat ik zei, het is steeds moeilijker om te voorspellen wat er een dag vooruit gaat gebeuren. Wat dus door leveranciers wel moet worden gedaan. Dus als een dag van tevoren gedacht wordt dat er heel veel duurzame energie op een bepaald moment, of duurzame elektriciteit in het net zit. Maar ja, de zon gaat niet schijnen of de wind gaat niet waaien. Ja, dan is er dus eigenlijk een tekort. En moet dat opgevuld worden met andere bronnen en is het de onbalansmarkt om die prijsprikkel te bieden daarvoor. En ze kunnen heel erg hoog oplopen als het tekort best wel groot is.

Peter Kortstra: Ja, want we zagen dat in week vijf dat het 2.500 euro per megawattuur was.

Tobias Frankema: Dat kan voorkomen, ja.

Peter Kortstra: Oké, ik gaf het in mijn inleiding al aan. Kiran had het er ook al even over, over het weer. We gaan langzamerhand naar het voorjaar, maar we zitten nog volop in de winter. Maar ja, Tobias zei het ook al, een echte winter lijkt er niet meer te komen. We hebben te maken met redelijk zacht weer. Maar hoe staan we er eigenlijk voor? De voorraden waren redelijk goed. Rick, zou je eens kunnen zeggen over hoe het staat met de prijzen en de voorraden?

Rick Marsman: Ja, nou ja. De voorraden zijn nog steeds goed. We zitten ongeveer op een niveau van vorig jaar. Dus dat is heel goed. Verder, als je kijkt naar de vraag en het aanbod. Ja, het aanbod is nog steeds goed. Vraag is wat zeker ten opzichte van voor de crisis echt nog wel een stuk beperkter. Nou, en dat zie je dus ook terug in die prijs. De prijs voor gas voor de levering in maart zit nu rond de 23 euro en een beetje.

Nou ja, kijk je dat een beetje lang historisch terug, dan zie je die prijzen eigenlijk in de periode van 2012, 2014 ook terug. Toen lag dat gemiddeld ook op dat niveau. Dus het is een beetje waar je het mee vergelijkt. Ik bedoel, als je het nu vergelijkt met wat de prijs in 2020 was tijdens corona, dan praat je nog steeds over drie keer zo hoog. Ongeveer, of twee en een half keer. Dus het is een beetje waar je het mee vergelijkt. Maar we komen eigenlijk dus wel, je kan wel zeggen dat we veel meer in een normale prijssituatie terugkomen.

Peter Kortstra: Ja, want los van het feit dat de voorraden goed zijn en het weer ook relatief warm is voor de tijd van het jaar. Zagen we gisteren ook nog in het nieuws dat er 20% minder gasverbruik is ten opzichte van voor de oorlog. We zien het gasverbruik ook dit jaar weer verder afnemen. Dat is niet alleen bij huishoudens zo, maar ook in de industrie. Zo lazen we. Maar is dat nou een structurele ontwikkeling? Zal die trend zich doorzetten? Tobias?

Tobias Frankema: Ja, we hebben natuurlijk een comfortlaagje afgedaan met die gestegen prijzen. Prijzen gaan, wat Rick ook zei, steeds meer terug naar normaal wat normaal ook mag zijn. Maar we herkennen de prijzen weer van wat ze waren. En dat heeft een beetje een vertragend effect. Dus dat duurt nog wel even voordat het kan doorsijpelen. Bij veel verbruikers. Dus de groothandelsprijzen nu zijn een stukje lager. Maar niet alle partijen hebben ook op die manier ingekocht. Dus dat kan nog even duren.

Kiran Mohan: Ik heb een vraagje over dat gasverbruik wat verminderd is. Denken jullie dat dat alleen komt door de besparing die klanten realiseren? Of heeft dat ook te maken met de economische omstandigheden dat we nog last hebben van de oorlogssituatie?

Rick Marsman: Ik denk ook zeker dat laatste. Als je kijkt naar bijvoorbeeld de CO₂-markt. Daar zit de zware industrie die daar samen met elektriciteit rechten koopt om CO₂ uit te stoten. Daar is de vraag beperkter. Dus dat zie je terug. En je ziet het ook wel terug in de verwachte jaarvolumes van onze grote klanten. Dat hun gasverbruik gewoon voor de planning van 2024 een stukje lager is dan ze initieel hadden gedacht.

Peter Kortstra: Ja, want aanvullend op Kiran. Ik ben ook wel nieuwsgierig. Zullen de prijzen van gas, zullen die nog weer ooit op het niveau komen van voor de oorlog?

Tobias Frankema: Zou kunnen. Je ziet natuurlijk dat nu de gasmarkt is toch best wel een soort van wereldwijde markt geworden. Waar de prijzen op de verschillende continenten best wel met elkaar in verband staan en verbonden zijn. Mede door LNG. Wat natuurlijk echt een wereldwijde markt is. En wat je na de Russische invasie van Oekraïne zag, is dat de Europese Unie stelde allerlei sancties in. Waardoor we geen Russisch gas meer gingen afnemen. En Rusland heeft gewoon niet direct eigenlijk die volumes weer elders kunnen verkopen.

Dus het kwam niet op de wereldmarkt. Dus de wereldmarkt ontstond schaarste eigenlijk. Dus er was gewoon minder aanbod wereldwijd. En Rusland zal steeds meer kanalen vinden om dat toch kwijt te kunnen. Dus het aanbod zal weer stijgen. En daarbij hernieuwbaar blijft doorgroeien. Dus ook zeker in Europa is de verwachting dat gasverbruik toch wel vrij snel door die reden wel gaat afnemen.

Peter Kortstra: Dus het aanbod zal toch langzamerhand weer ietsjes gaan toenemen. Het verbruik neemt wat af.

Tobias Frankema: Tenminste wel in Europa. Ik zou ook graag vragen wat dat ook op andere continenten gaat doen. Maar het zou kunnen dat we weer wat teruggaan naar in ieder geval de grote handelsprijzen. Teruggaan naar een niveau van voordat alles begon.

Peter Kortstra: Dan zijn we alweer aan het einde gekomen van deze podcast. Maar goed, ik wil je natuurlijk weer graag vragen of jullie kort kunnen aangeven wat je voor de komende maand verwacht. Wat jullie verwachtingen zijn. Nou Rick, begin ik bij jou deze keer.

Rick Marsman: Ja, ik denk voor mij is het ook naar aanleiding van het trendrapport. Over dat er weer 25% meer zon is. Nou ja, in maart gaat het hopelijk wat meer de zon schijnen. Dus ik ben wel echt benieuwd wat dat van invloed gaat hebben op de prijzen. In combinatie ook met de lage gasprijs. Met gas kun je goedkoper eigenlijk elektriciteit vaak opwekken dan met kolen. Of die ook uitgaan en dat je dan een heel ander profiel gaat zien dan qua prijzen dan afgelopen jaar.

Peter Kortstra: Kiran, wat zijn jouw verwachtingen?

Kiran Mohan: Ik sluit me volledig aan bij Rick. We zien een dalende trend. Ik hoop dat die doorzet en dat de zon iets meer begint te schijnen. Maar niet heel veel. Want dat heeft natuurlijk ook een omgekeerd effect soms. Dus ik ben erg benieuwd.

Tobias Frankema: Ja, nou ja goed. Eind maart is de deadline voor het indienen voor IJmuiden-Ver. Dat zijn de twee grote offshore windparken die nu worden geveild door de overheid. En ja, ook heel interessant natuurlijk voor Vattenfall. Twee grote parken van twee gigawatt. En heel erg benieuwd welke partijen allemaal willen meedingen daarna. Dus dat weten we dan een beetje rond die tijd. En dan eind juni de uitslag. En hopelijk, als we meedoen, dan goed nieuws.

Peter Kortstra: Ja, spannend. Oké, dan wil ik jullie heel hartelijk bedanken voor jullie bijdrage aan deze podcast. En ik wil de luisteraars bedanken voor het luisteren. Nou, mocht u nog een vraag hebben voor onze experts. Of als je graag wil dat er een bepaald onderwerp behandeld wordt aan deze tafel. Dan kunt u dat ons laten weten. Dat kan via podcast.vattenfall.nl En nogmaals bedankt voor het luisteren. En tot volgende maand.

En de luisteraars voor het luisteren naar de podcast. Mocht u nu nog een vraag hebben voor ons of graag een onderwerp behandeld willen zien in de podcast, laat het ons dan weten. Dat kan met een e-mailtje naar podcast@vattenfall.nl. En dan bedankt en tot de volgende keer.

--EINDE--