Duurzaamheidsindex Nederlandse Gemeenten: hoe duurzaam zijn Nederlanders?
Van zonnepanelen tot een warmtepomp of een elektrische auto: er zijn meer manieren om duurzaam om te gaan met energie. Elke duurzame stap die je maakt, draagt bij aan het tegengaan van milieuvervuiling en klimaatverandering. Maar hoe duurzaam zijn Nederlanders eigenlijk? We zochten het uit.
Duurzaamheidsindex: score per gemeente
In de Duurzaamheidsindex Nederlandse Gemeenten krijgt elke gemeente in Nederland een score voor duurzaamheid. Dit percentage is berekend ten opzichte van het landelijk gemiddelde. Scoort een gemeente hoger dan nul, dan is de gemeente duurzamer dan gemiddeld. Een score lager dan nul betekent dat de gemeente nog stappen moet zetten.
We kijken in deze vergelijking naar de hoeveelheid groene tuinen, het aantal zonnepanelen en het aantal ISDE subsidie aanvragen per gemeente.
We hebben de Duurzaamheidsindex Nederlandse Gemeenten gemaakt met data van het CBS, de RVO en Cobra Groeninzicht. Bekijk de onderzoeksmethode die gebruikt is voor het onderzoek.
Tynaarlo duurzaamste gemeente van Nederland
Als we naar de gemiddelde totaalindex per gemeente kijken, dan eindigt Tynaarlo bovenaan als de duurzaamste gemeente van Nederland. Deze gemeente scoort 71,2% beter dan gemiddeld in Nederland. In deze Drentse gemeente zijn vooral veel zonnepanelen te vinden en hebben veel inwoners een ISDE subsidie aangevraagd. De top 5 duurzaamste gemeenten:
- Tynaarlo (Drenthe) - duurzaamheidsscore: 71,2%
- Borsele (Zeeland) - duurzaamheidsscore: 60,2%
- Mook en Middelaar (Limburg) - duurzaamheidsscore: 58,9%
- Aa en Hunze (Drenthe) - duurzaamheidsscore: 50%
- Weststellingwerf (Friesland) - duurzaamheidsscore: 49,9%
De vijf minst duurzame gemeenten van ons land bevinden zich allemaal in Zuid-Holland. Dit zijn Leiden (-44,5%), Capelle aan den IJssel (-44,7%), Maassluis (-46%), Den Haag (-46,7%) en Schiedam (-55,1%).
Verrassend is dan ook niet dat Zuid-Holland de minst duurzame provincie is van Nederland, met een gemiddelde score van -14,1%. Ook Noord-Holland (-4,3%) en Utrecht (1%) scoren laag. Drenthe is juist de duurzaamste provincie met een gemiddelde score van 29,7%.
Groenste tuinen in Bloemendaal
We kijken in de duurzaamheid index ook naar welke gemeente de groenste (en dus minst bestrate tuinen) heeft. Hiervoor gebruiken we de gegevens van Cobra Groeninzicht.
Wat blijkt: het Noord-Hollandse Bloemendaal is de groenste gemeente van Nederland. Het kleinste deel van de totale oppervlakte aan tuinen is hier bestraat. De top 5 groenste Nederlandse gemeenten zijn:
- Bloemendaal (Noord-Holland) - 17,3% van de tuinen is versteend
- Lochem (Gelderland) - 19,2% van de tuinen is versteend
- Wassenaar (Zuid-Holland) - 20,8% van de tuinen is versteend
- Bergen (Noord-Holland) - 22,3% van de tuinen is versteend
- Laren (Noord-Holland) - 22,9% van de tuinen is versteend
Niet alle Nederlandse gemeenten zijn zo groen: gemiddeld is 42,7% van de totale oppervlakte aan tuinen versteend. Zo’n onderhoudsarme tuin draagt niet bij aan een duurzamere wereld. Meer groen draagt bij aan een schonere lucht. Het verbetert de wateropname in de bodem en zorgt het voor verkoeling als het warm is. Ook dempt het geluid en vinden dieren beschutting en voedsel in een groene tuin.
Zuid-Holland is de provincie met de meest ‘versteende’ tuinen. Binnen deze provincie is ruim de helft van het totale tuinoppervlak betegeld. Vooral in Maassluis zijn veel tuinen bestraat: 78,1%. Ook inwoners van Schiedam (74,3%), Vlaardingen (73,4%) en Capelle aan den IJssel (69,8%) kiezen in verhouding vaak voor een onderhoudsarme tuin.
Zonnepanelen: in Tynaarlo vind je er het meest
Eigen groene energie opwekken met zonnepanelen wordt steeds populairder. Vooral inwoners van Drenthe vinden dit belangrijk: hier hebben naar verhouding de meeste huishoudens zonnepanelen op hun dak liggen, namelijk 38,5%. Naast Drentenaren, kiezen ook Friezen (34,2%) en Zeeuwen (35,2%) in verhouding vaak voor deze duurzame optie.
Ook hier is het Tynaarlo die erboven uitspringt. De vijf gemeenten met de meeste zonnepanelen zijn:
- Tynaarlo (Drenthe) - 49,8% van de huishoudens heeft zonnepanelen
- Dantumadiel (Friesland) - 49,1% van de huishoudens heeft zonnepanelen
- Ooststellingwerf (Friesland) - 47,6% van de huishoudens heeft zonnepanelen
- Weststellingwerf (Friesland) - 46,7% van de huishoudens heeft zonnepanelen
- Westerveld (Drenthe) - 46,6% van de huishoudens heeft zonnepanelen
Inwoners van Amsterdam schaffen het minst vaak zonnepanelen aan om eigen stroom op te wekken: deze zijn op slechts 6,3% van de woningen terug te vinden. Ook in andere grote steden als Rotterdam (6,8%) en Den Haag (8,2%) ligt dit percentage relatief laag. Dit komt mede door de vele hoogbouw in de grote steden.
ISDE: vaakst subsidie aangevraagd in Staphorst
Wil je investeren in duurzame energie? De Investeringssubsidie Duurzame Energie (ISDE) dekt dan een deel van de aanschafkosten. Deze subsidie kan gebruikt worden voor de aanschaf van een warmtepomp, zonneboiler, pelletkachel en biomassaketel. Sinds de introductie van de duurzame subsidie in 2016, zijn er in Nederland tot juni 2023 gemiddeld 300 aanvragen per 10.000 inwoners ingediend.
De gemeente Staphorst staat bovenaan: hier werd de duurzame subsidie maar liefst 1692,2 keer per 10.000 inwoners aangevraagd. Ook in het Friese Ameland en het Drentse Westerveld hebben de veel inwoners subsidie aangevraagd. Hier zijn namelijk 1096,7 en 1081,1 aanvragen per 10.000 inwoners ingediend.
In het Noord-Hollandse Diemen werd in verhouding weinig subsidie aangevraagd. De afgelopen jaren waren hier slechts 48,5 aanvragen per 10.000 inwoners. Ook Rotterdam (54,6), Amsterdam (72,8) en Den Haag (79,7) eindigen in verhouding laag.
Onderzoeksmethode duurzaamheidsindex
Om de duurzaamheid per gemeente te bepalen zijn de volgende drie onderdelen meegenomen:
- De verstening van de tuinen gebaseerd op de nieuwste data (2023) van Cobra Groeninzicht;
- Het aandeel woningen met zonnepanelen en het opgesteld vermogen bij woningen (CBS 2022);
- Het aantal particuliere ISDE subsidie aanvragen voor de verschillende mogelijke middelen per gemeente (data tot en met 1 juli 2023).
Door deze data af te zetten tegen het landelijk gemiddelde, is de duurzaamheidsindex per gemeente ontstaan. Hierbij werken de subsidieaanvragen en zonnepanelen positief. De verstening werkt daarentegen negatief.
Ons doel is fossielvrij leven mogelijk maken
We beginnen bij onszelf. Zo stappen we steeds meer af van fossiele brandstoffen, zoals bijvoorbeeld kolen, en gaan over op fossielvrije energie. Maar dat is nog maar het begin. Want om ons doel te bereiken, moeten we verder kijken dan het opwekken van groene energie alleen.
Echt fossielvrij leven vraagt tenslotte om veel meer verandering; in het verkeer, het transport, in fabrieken, maar ook thuis, bij het koken, wassen, douchen en verwarmen van onze huizen. Daarom werken we samen met de industrie, met de overheid, met andere bedrijven én met jou. Want onze ambitie brengt ons verder, maar zonder onze klanten zijn we nergens.
Voor alle grote en kleine uitdagingen bedenken en ontwikkelen we doorlopend nieuwe oplossingen. We doen er alles aan om ons doel te bereiken. Met zo'n 20.000 collega’s en 10 miljoen klanten in 8 landen, hebben wij de technische kennis en de slagkracht om verschil te maken. Doe je met ons mee?
