De energie die jij de komende periode van ons gaat afnemen, kopen wij vooraf voor je in. Op de inkoopmarkt voor energie. Ook wel groothandelsmarkt genoemd of afgekort de energiemarkt. Dat inkopen doen we niet in één keer, maar gespreid over een periode. Daarmee stellen we het variabele tarief vast voor de komende periode. 

Bij een contract met een variabel tarief duurt het even voor je dit terugziet in je tarieven. Er zit een vertraging tussen veranderingen van de groothandelsprijzen en de wijzigingen van je tarieven. Dit heeft te maken met onze inkoopstrategie. We kopen energie vooraf voor je in. Niet in één keer, maar gespreid over een periode.

Door deze spreiding zit er vertraging in het doorberekenen van de prijzen op de energiemarkten en je variabele tarief. Bij een verlaging kan het dus iets langer duren, voor we het tarief verlagen. Maar het kan ook in je voordeel werken bij een verhoging. Hierdoor konden we bijvoorbeeld de extreme pieken in inkoopprijzen in 2022 dempen.

Nadat wij de inkoopperiode hebben afgesloten en de prijs hebben vastgesteld, informeren wij je over het nieuwe tarief. We informeren je minimaal 30 dagen van te voren over je nieuwe variabele tarieven. Daarom kunnen we een nieuwe prijs niet direct in laten gaan, maar zit hier altijd ruim een maand tussen.  

De prijzen van gas en stroom op de inkoopmarkt van energie zijn bewegelijk: net als bijvoorbeeld aandelen gaan ze omhoog en omlaag. Dit komt onder andere door:

• Vraag naar gas en stroom
• Aanbod van gas en stroom
• Hoe vol gasvoorraden zijn
• Onzekerheid in de markt
• Geopolitieke ontwikkelingen
• Het weer

Bekijk welke effecten de afgelopen weken effect hadden op de marktprijzen. Lees meer  

Dat komt door verschillen in de inkoopstrategie en de prijsstelling per leverancier. Een andere inkoopstrategie leidt tot een ander tarief voor de klant. De inkoopstrategie hangt af van verschillende factoren, waaronder:

1. Het aantal maanden waarin we energie inkopen voor dat deze wordt geleverd aan de consument.
2. Het moment waarop we de prijs voor de consument vaststellen.
3. Het aantal maanden waarvoor het tarief vaststaat. 

Daarnaast is ook de prijsstelling van de energieleverancier van invloed. 

De prijs van gas is deze week licht gestegen ten opzichte van vorige week. Deze prijsstijging is vooral het gevolg van bijgestelde weersverwachtingen: zowel de temperatuur als de verwachte wind zijn naar beneden bijgesteld. Met name de hoeveelheid windenergie is van grote invloed op de gasprijzen omdat er, wanneer er weinig wind is, meer elektriciteit moet worden opgewekt met gascentrales. In Duitsland (Europa’s grootste gasmarkt) wordt voorzien dat de windcapaciteit vandaag (5 november) ongeveer 22 GW bedraagt, maar dat deze de komende dagen sterk zal afnemen en dat dit op zaterdag nog maar 1 GW zal zijn.

CO₂-prijzen

De lagere temperaturen en minder aanbod van windenergie zorgen er ook voor dat de CO₂-prijzen stijgen. Die prijsstijging werd nog eens versterkt door de Duitse overheid aangekondigde subsidies voor industrieel elektriciteitsverbruik. Ook wordt er op de markt voor emissierechten nog steeds veel gespeculeerd over een mogelijke krapte op de CO₂-markt in het komende jaar.

Ook deze week is de gasmarkt redelijk stabiel gebleven, al kende de markt afgelopen week een tijdelijke stijging als gevolg van Amerikaanse sancties tegen twee grote Russische energiebedrijven. Afgelopen donderdag (23 oktober) stegen de prijzen daarom kort, maar die daalden de dagen erna ook weer.

Het huidige gasaanbod is nog steeds goed. De aanvoer van LNG richting Europa is deze maand met 19% toegenomen ten opzichte van de maand september. Ook wereldwijd neemt de LNG-export toe, met deze maand een groei van 5% ten opzichte van de maand oktober vorig jaar. De vraag naar LNG in andere delen van de wereld (buiten Europa) is daarentegen juist minder, waardoor er op dit moment een beter aanbod is in Europa.

Vooruitzichten gasmarkt goed 

Ook voor de komende tijd is het vooruitzicht nog steeds goed. De vraag naar LNG vanuit Azië is minder, waardoor de aanvoer naar Europa stabiel blijft. Vooralsnog zijn er geen tekenen dat die situatie op korte termijn zal veranderen. Dit zorgt er ook voor dat de markt er momenteel vertrouwen in heeft dat Europa met het huidige goede aanbod van LNG ook de extra vraag als gevolg van een mogelijke koude periode kan opvangen. Een belangrijke reden waarom we op dit moment geen hogere gasprijzen zien, ondanks de minder gevulde gasopslagen ten opzichte van vorig jaar. De opslagen in Europa en Nederland zijn op dit moment respectievelijk voor 83% en 73% gevuld. 

Op dit moment is de gasmarkt redelijk stabiel en zien we weinig extreme prijsbewegingen.

Over het algemeen laten de Europese gasmarkten een wat wisselend beeld zien. Enerzijds zien we marktpartijen anticiperen op temperaturen die uitkomen onder de temperatuur die normaal is voor de tijd van het jaar, anderzijds wordt er veel productie uit windenergie verwacht en is er een goede aanvoer van Noors gas. De verwachting is daardoor dat de hoeveelheid gas die uit de gasbergingen onttrokken hoeft te worden binnen de perken blijft. 

Op dit moment zijn de Nederlandse gasopslagen voor 72% gevuld. Dat is iets meer dan vorige maand, maar 19 procentpunt lager dan rond dezelfde tijd vorig jaar. Toen waren de gasopslagen voor zo’n 91% gevuld.

EU bereikt akkoord over verbod op import van Russisch gas

Afgelopen maandag (20 oktober) hebben de meeste lidstaten van de Europese Unie ingestemd met het voorstel om vanaf 1 januari 2028 volledig te stoppen met het importeren van gas, olie en kernenergie uit Rusland. Russisch pijpleidinggas was vorig jaar nog goed voor 11,6% van alle gasimport in de EU. Vooralsnog importeert Europa jaarlijks nog voor ongeveer €15 miljard aan Russisch gas. 

Na enkele dagen van stijging, is de gasprijs inmiddels weer gedaald. De belangrijkste reden voor deze daling is de uitvoering van de eerste fase van het vredesplan om de strijd tussen Israël en Hamas te beëindigen.

Rust in deze geopolitiek gevoelige regio, die van groot belang is voor de fossiele energievoorziening, werkt prijsverlagend. Daarnaast dragen ook de milde temperaturen en een stabiele aanvoer van gas bij aan de prijsdaling. Wel is er op dit moment weinig wind, wat zorgt voor een grotere vraag naar fossiele brandstoffen voor de opwek van elektriciteit. 

Gasvoorraden

We zien de afgelopen week een duidelijke vertraging in het tempo van injecteren van gas in de gasopslagen. Inmiddels wordt er netto zelfs weer gas onttrokken. Afgelopen zaterdag 11 oktober bereikte de gasopslag in Europa een gemiddelde vulgraad van 83%, wat in de dagen daarna doorsteeg naar 83,2%.

Inmiddels is dit echter ook weer iets gedaald naar 83,1%. Het netto onttrekken kan worden verklaard door het feit dat het stookseizoen is begonnen. Gelukkig hoeft er door de relatief hoge temperaturen voor de tijd van het jaar in Noordwest-Europa nog maar weinig gas uit de opslagen te worden gebruikt. In de Nederlandse gasopslagen is er nog geen sprake van netto onttrekking, hier is de vulgraad inmiddels gestegen naar 71,9%. Wel is er ook in Nederland, net als in de rest van Europa, een stagnatie zichtbaar in het vullen van de gasvoorraden. 

Op dinsdag 7 oktober noteerde de gasmarkt  een prijsstijging van ongeveer 6% ten opzichte van het redelijk stabiele prijspeil van de afgelopen weken.

De stijging op de gasmarkt heeft meerdere oorzaken. Zo vindt er momenteel onverwachts onderhoud plaats aan Noorse gasinstallaties en worden er volgende week lagere temperaturen verwacht in Europa. Ook hebben er aanvallen plaatsgevonden op Oekraïense gasinfrastructuur, waardoor wordt verwacht dat Oekraïne komende winter Europees gas nodig heeft om aan de vraag te voldoen.

Vulgraad gasopslagen

Per 1 oktober is het officiële stookseizoen begonnen en dat maakt het extra interessant om de vulgraden van de Europese gasbergingen goed in de gaten te houden. De Europese Commissie heeft een vulverplichting vastgesteld van 85% per 1 november. Momenteel ligt de gemiddelde Europese vulgraad rond de 83%.

De daling van de gasprijs wordt mede veroorzaakt door een sterke aanvoer van gas uit Noorwegen en milde temperaturen. Ondanks technische problemen bij enkele Noorse gasinstallaties, waardoor de exportcapaciteit daalde, is de impact op de gasprijzen beperkt. Dit komt doordat de geplande werkzaamheden bijna zijn afgerond en het onderhoudsseizoen voorbij is. Bovendien wordt er in Europa in oktober mild weer voorspeld, met temperaturen van 1–2°C boven normaal. De milde temperaturen zorgen voor een lagere vraag naar gas voor verwarming, wat de prijsstabiliteit verder ondersteunt.  

In Nederland zijn de gasopslagen momenteel voor 70% gevuld. De verplichte Europese vullingsgraad van 74% op 1 november lijkt daarmee goed haalbaar. De gasopslagen in Europa zijn gemiddeld voor 83% gevuld, wat zo’n 11% lager is dan op hetzelfde moment vorig jaar. Gezien het lage prijsniveau lijkt de markt voldoende vertrouwen te hebben dat deze gasvoorraden voldoende zijn om de winter door te komen.  

Een andere belangrijke ontwikkeling op de energiemarkt is de overgang van de EPEX-spotprijzen van uren naar kwartieren.  Vanaf vandaag (1 oktober) wordt de elektriciteitsprijs niet langer als uurprijs vastgesteld maar per kwartier, waarbij de uurnotering het ongewogen gemiddelde is van de kwartierprijzen*.  In totaal zijn er 27 Europese landen die deze verandering implementeren.

De Europese Commissie heeft in het inmiddels negentiende sanctiepakket tegen Rusland het voorstel opgenomen om de volledige importstop van Russisch LNG een jaar naar voren te halen, dus per januari 2027. Als Europa helemaal geen LNG meer importeert uit Rusland, dan zal dat gas van andere bronnen moeten komen.
Dit maakt het aanbod op de Europese gasmarkt nog wat krapper, wat zorgt voor een zogenaamde bodem onder de gasprijs. Vorige week zorgde dit nieuws voor licht stijgende gasprijzen, maar inmiddels is de gasprijs sinds het hoogtepunt vorige week weer naar een wat lager niveau gezakt. Die daling kan worden verklaard door dat de aanvoersituatie voor de korte termijn goed is, wat een relatief stabiele gasprijs tot gevolg heeft.

Gasaanvoer stabiel

De gasaanvoer vanuit Noorwegen is stabiel en de aanvoer stijgt de komende dagen alleen nog maar verder nu het onderhoudsseizoen het einde nadert. De volle gasopslagen (in Europa nu 82%) dragen ook bij aan een meer comfortabele situatie op de gasmarkt. Daarnaast is de vraag naar LNG vanuit China relatief laag, wat tot gevolg heeft dat er meer LNG richting Europa komt. Wel zijn de temperaturen in Noordwest-Europa wat lager nu de herfst zijn intrede doet. Dit zorgt voor een grotere vraag naar gas, wat ook weer van invloed is op de gasprijzen.  

Eén van de redenen voor de relatief lage en stabiele gasprijs is het feit dat de Europese gasopslagen inmiddels voor 81% zijn gevuld. Het aanvullen van de gasvoorraden wordt de afgelopen dagen vergemakkelijkt door het goede aanbod van windenergie. Omdat er veel windenergie beschikbaar is, is er op dit moment minder gas nodig om elektriciteit op te wekken. Dat betekent dat het gas dát beschikbaar is gebruikt kan worden om de gasvoorraden aan te vullen.

In Nederland is de vulgraad op dit moment 68%. Dit is relatief laag, ook in vergelijking met vorig jaar, toen de gasbergingen in Nederland rond deze tijd een vulgraad van 91% hadden. Desondanks leidt deze lage vulgraad niet tot een stijging van de prijzen op de gasmarkt, omdat er bij de totstandkoming van de gasprijs wordt gekeken naar de gemiddelde vulgraad in heel Europa. Een andere reden voor het uitblijven van grote prijsstijgingen op de gasmarkt is dat er recent geen grote verstoringen zijn geweest als gevolg van het onderhoud aan gasinstallaties in Noorwegen. Het einde van het Noorse onderhoudsseizoen is inmiddels in zicht en de verwachting is dat het begin oktober zal zijn afgelopen.

De prijzen van elektriciteit en gas op de termijnmarkten zijn de afgelopen week verder gestegen. Voor de stijging van de elektriciteitsprijzen waren twee belangrijke redenen. Allereerst de stijging van de prijzen van CO₂-rechten. Deze stijging is het gevolg van speculatie op de markt over een tijdelijk hogere vraag naar EUA’s (EU Allowances), omdat marktpartijen voor 30 september de rechten voor hun uitstoot van het afgelopen jaar ingekocht moeten hebben. Hierdoor zijn de prijzen in korte tijd met bijna 10% gestegen. Energiecentrales die elektriciteit produceren met fossiele brandstoffen hebben deze CO₂-rechten nodig om die elektriciteit te kunnen produceren. Dus een prijsstijging van de CO₂-rechten zorgt voor hogere productiekosten en daarmee stijgen ook de marktprijzen van elektriciteit.

De andere reden is de forse stijging van de prijzen op de gasmarkten afgelopen maandag als gevolg van de mogelijke extra sancties van de VS en de EU gericht op het verder verminderen van de afname van gas en olie uit Rusland. Dit zou ertoe kunnen leiden dat de EU en andere landen minder energie van Rusland gaan afnemen. Hierdoor komt er meer vraag naar Noors gas en LNG, waardoor de prijzen van gas zullen stijgen.

De extra sancties worden ingezet als maatregel na de hevige luchtaanvallen van afgelopen maandag op diverse doelen in Oekraïne, en om extra druk op Rusland te zetten om te komen tot vredesbesprekingen met Oekraïne. Door de gestegen gasprijzen zijn ook de kosten voor de elektriciteitsproductie met gascentrales gestegen. 

Gasvoorraden

De gasopslagen worden nog steeds gevuld waardoor de vulgraad op Europees niveau inmiddels op 79,4% staat. In Nederland is de vulgraad op dit moment 67%. In de afgelopen week werd er weer meer gas aangevuld in de opslagen dan eind augustus. 

Na de prijsdaling van gas vorige week, steeg afgelopen maandag de prijs weer. De markt corrigeert hiermee eerdere dalingen die waren ingegeven door onder andere de hoop op een vredesakkoord tussen Rusland en Oekraïne. Tot op heden hebben de verschillende besprekingen tussen president Trump en president Poetin nog niet tot concrete resultaten geleid. Afgelopen donderdag (28 augustus) werd duidelijk dat de Russische agressie voortduurt, na een nieuwe aanval op de Oekraïense hoofdstad Kiev. Hierdoor is het optimisme over een mogelijk staakt-het-vuren verder afgenomen. Maar er waren meer factoren die de gasprijzen de afgelopen week beïnvloedden. Zo is er op dit moment in Frankrijk een landelijke staking onder medewerkers van nucleaire installaties, worden de gasvoorraden weer aangevuld en is er gepland onderhoud aan Noorse gasinstallaties.

Stakingen bij Franse nucleaire faciliteiten

Op de Franse energiemarkt is er op dit moment de nodige onzekerheid als gevolg van een landelijke staking van werknemers van nucleaire faciliteiten. De staking is gisteren (dinsdag 2 september) om 21:00 uur begonnen en de verwachting is dat deze drie dagen zal gaan duren. Als gevolg hiervan zal er minder elektriciteit uit nucleaire installaties beschikbaar zijn. Dit zorgde er afgelopen nacht voor dat er 3,3 GW aan elektriciteitscapaciteit wegviel. Dat is zo'n 7,6% van de normale vraag. Frankrijk is de grootste exporteur van elektriciteit in Europa en dit kan dus ook gevolgen hebben voor de prijzen van elektriciteit in Nederland. Als gevolg hiervan kunnen de spot- en termijnprijzen van elektriciteit en ook gas gaan stijgen door minder productie en meer onzekerheid, zeker als de stakingen langer zullen duren dan verwacht.

Nadat de gasprijs eerder deze maand (vrijdag 15 augustus) het laagste niveau in vijftien maanden bereikte, is deze sindsdien weer behoorlijk gestegen met ongeveer 8 procent. De gasprijs daalde eerder naar het laagste punt door een stabiele aanvoer van gas, weinig concurrentie uit Azië en hoopgevende vredesonderhandelingen tussen Oekraïne en Rusland. Maar het uitblijven van resultaten van die vredesonderhandelingen en zelfs nieuwe Russische aanvallen op de Oekraïense infrastructuur in combinatie met een sterke vraag naar gas, zorgden ervoor dat de prijs vorige week weer ging stijgen. Ook neemt de vraag van LNG vanuit Azië weer toe door hoge temperaturen in Japan en het aanvullen van de gasvoorraden in Zuid-Korea. Mede hierdoor is de aanvoer van LNG naar Europa gedaald.

Noors onderhoud

Het jaarlijkse Noorse onderhoudsseizoen loopt ten einde, maar zo aan het einde volgt er nog een laatste piek van onderhoudswerkzaamheden aan de gasinstallaties. Momenteel wordt er al minder gas geleverd, maar op het hoogtepunt van de piek zal ongeveer nog eens een derde van de huidige volumes wegvallen. Deze laatste piek, en daarmee het hele onderhoudsseizoen, zal in de tweede helft van september ten einde lopen. Hoewel het op de gasmarkt bekend is dat het onderhoud plaatsvindt en dat dit effect zal hebben op het aanbod, leidt dit er wel toe dat er minder stabiliteit op de markt is als er andere verstoringen zijn op de gasmarkt. Ongepland onderhoud aan installaties in Noorwegen of bijvoorbeeld minder wind kan minder makkelijk worden opgevangen en heeft effect op de gasprijzen. Ook als de geplande werkzaamheden -die tot september duren- uitlopen, dan zal dit tot prijsbewegingen leiden.

De afgelopen dagen zijn de gasprijzen verder gedaald, waarbij de prijs zelfs onder het laagste niveau van de afgelopen 15 maanden zakte. Een belangrijke factor lijkt hierbij de vredesbesprekingen rondom de oorlog tussen Rusland en Oekraïne. Hoewel deze gesprekken nog geen direct effect hebben op de Europese gasmarkten, is er wel een dalende tendens zichtbaar die vooral wordt gedreven door hoop. 

Vulling gasopslagen 

Het vullen van de gasopslagen gaat gestaag door, met op sommige dagen een terugval. Op Europees niveau is de vulgraad op dit moment 73% en in Nederland 62%. Als het huidige tempo wordt aangehouden, lijken de opslagen op tijd het Europese streefdoel van minimaal 90% vulling te kunnen halen.

De Europese gasmarkten hebben de afgelopen drie weken een grotendeels zijwaartse koers vertoond, zonder significante prijsschommelingen. Toch blijft de onzekerheid rond geopolitieke gesprekken tussen de VS en Rusland een bron van mogelijke marktbewegingen. Aanstaande vrijdag staat een belangrijk overleg gepland tussen beide presidenten. De VS heeft een bemiddelende rol aangenomen, maar heeft gedreigd met sancties als Rusland geen stappen zet richting een wapenstilstand. Daarnaast stelt de VS sinds gisteren (12 augustus) hogere importheffingen voor China met 90 dagen uit. Verdere details kunnen ook mogelijk toekomstige marktbewegingen veroorzaken.

De Nederlandse gasvoorraden zijn momenteel voor 61% gevuld. Dat is 23 procentpunten lager dan rond dezelfde periode vorig jaar. Volgens de EU-regels moeten lidstaten tussen 1 oktober en 1 december een opslagdoel van 90% kunnen halen.