MarktRappodcast: Beluister de podcast van maart en blijf op de hoogte

Lees de podcast

Dit is MarktRappodcast, een maandelijkse podcast van Vattenfall. In deze podcast bespreken vier marktexperts de belangrijkste trends en ontwikkelingen op de energiemarkt van de afgelopen maand en kijken ze alvast vooruit naar de komende maand.

Peter Kortstra: Welkom bij de derde podcast van dit jaar. Deze keer zitten bij mij aan tafel twee voor u bekenden. Dat zijn Rick Marsman van de Markt Expertise Desk en Tobias Frankema van Markets. En deze keer voor de eerste keer bij ons aan tafel Nicole de Vries. Nicole is New Business Manager voor de vastgoedsector en gebouwde omgeving. Welkom alle drie weer. Leuk dat je kunt aanschuiven Nicole. Kun je even kort aangeven wat je doet bij Vattenfall en waar je zo dagelijks mee bezig bent? Dat is wel leuk voor de luisteraars denk ik.

Nicole: Ja Peter, dank je wel voor de uitnodiging. Ik heb er echt super veel zin in. Ik vind het ook stiekem wel een beetje spannend zo'n eerste podcast. Maar ik ben dus inderdaad Nicole de Vries, New Business Manager binnen de sector real estate en gebouwde omgeving. Ik focus me met name op de doelgroep commercieel vastgoed, woningcorporaties, de zorginstellingen, winkels, horeca, vakantieparken, maar ook de overheid zoals gemeentes en scholen.

En ik probeer deze partijen te helpen bij de energietransitie door gesprekken aan te gaan over wat zijn nou de beste energiecontracten, welke duurzame energiecontracten kunnen ze het beste afsluiten voor elektriciteit en gas. Maar ook andere producten en diensten zoals bijvoorbeeld zonnepanelen, laadoplossingen voor de elektrificatie van hun vervoer, warmtepompen en eventueel batterijenoplossingen.

Peter: Je hoeft je niet te vervelen Nicole.

Nicole: Zeker niet.

Peter: Maar er is zeker een reden ook dat jij deze keer aan tafel zit. We hebben ook een aantal wat vastgoed specifieke onderwerpen, dus het is leuk dat je aan kunt schuiven. Maar we gaan eerst eventjes gewoon terugblikken op de maand. De maand maart zit er bijna op. Op dit moment, als we deze podcast opnemen, zitten we nog ruim een week en dan zit de maand maart er alweer op.

In de energiewereld loopt de winter, het stookseizoen tot en met maart. Maar we kunnen nu al wel definitief afscheid nemen van de winter volgens mij. Maar daar komen we zo dadelijk nog wel eventjes op. Maar allereerst weer even het rondje kort. Wat voor jullie het meest opvallend was deze maand? Nou, mag ik dan bij jou beginnen Nicole?

Nicole: Ja, nou wat mij opvalt is dat er nog steeds veel onrust is op de markt. De prijzen leken wat te dalen, maar inmiddels zijn die ook weer gestegen, vooral op het grasvlak. En dat komt met name door ongepland onderhoud in Noorwegen en de aanvoer van LNG. Dus ik zie echt nog steeds een behoorlijke grilligheid op de markt. En ik vermoed dat dat voorlopig ook nog wel zo blijft.

Peter: Tobias?

Tobias: Ja, hetzelfde wel een beetje. Dus de markt is nog wel best wel grillig. En ook op geopolitiek vlak. Dus de situatie rondom de Rode Zee is nog erg gespannen. Israël-Gaza-conflict gaat nog door. Dus wat daar de komende tijd gaat gebeuren is ook onduidelijk. En in Oekraïne, waar je nu ook ziet dat Oekraïne olie-installaties, raffinaderijen in Rusland aanvalt. Wat ook weer een effect heeft op de olieprijzen. Dus hoe dat zich gaat ontwikkelen, dat kan best wel spannend worden.

Peter: Ja, Rick?

Rick: Ja, ik denk dat grillig wel een beetje het woord is. Want ik wilde het hebben over de grilligheid van de onbalansmarkt. Je ziet dat begin maart, toen het hard de zon scheen, zag je dus echt dat de onbalans alle kanten opging. En ja, het zonseizoen is weer begonnen. Dus ook de onzekerheid op de onbalansmarkt overdag. Ja. Gaan we even over naar het eerste onderwerp. Dat gaat over de CO₂-uitstoot.

Peter: Ja, ik dacht wel een heel positief artikel te lezen. Dat was namelijk de strekking waarvan was dat de rijke landen het afgelopen jaar met het opwekken van energie de laagste CO₂-uitstoot in 50 jaar hebben gerealiseerd. Dat was uit een rapport van het Internationaal Energie Agentschap. Maar we zien dan tegelijkertijd, en dat is dan weer minder positief, dat de totale uitstoot een recordhoogte heeft bereikt, wereldwijd. Wat kunnen we daar nou eigenlijk uit afleiden dan? Enerzijds goed, maar anderzijds is de uitstoot eigenlijk hoger dan ooit tevoren.

Rick: Ja, ik denk dat als je kijkt naar de Europese opwek, de energiesector, dan zie je wel dat we met z'n allen minder CO₂ hebben uitgestoten voor de elektriciteit. En dat zie je dus ook wel gedeeltelijk terug in een prijsdrukkend effect op de CO₂-prijzen. Dus op zich een goed teken in Europa.

Tobias: Ja, minder CO₂-uitstoot is natuurlijk wat we allemaal nastreven in Europa. Daarvoor hebben we dat Europese emissiehandelssysteem ook, met emissierechten. Die prijzen waren best wel hoog. Die zijn nu weer wat gedaald, omdat ook de economie iets is afgekoeld. De vraag daarnaar is wat gedaald. En dat is ook het goede van dat systeem. Dus als het economisch iets minder gaat, dan is er minder vraag. Daalt die prijs en geeft dat ook weer wat ruimte aan Europese bedrijven. Want over het algemeen doet het natuurlijk wel iets voor je concurrentiepositie als bedrijf in Europa. Heeft Europa wel het een en ander op bedacht. Dus ook bijvoorbeeld CO₂-belasting op CO₂-intensieve producten voor de import.

Rick: Je bedoelt dan die ‘Carbon Border Adjustment’?

Tobias: Precies, ja precies. Dus dat wordt ook steeds verder uitgevoerd. Dus dat moet ook de concurrentiepositie een beetje verdedigen. En terug op jouw inleiding. In Europa hebben we al gepiekt qua emissie en zijn we op de weg terug. En je ziet dat elk land daar een ander tijdspad voor heeft. Bijvoorbeeld China heeft ook de ambitie uitgesproken om dat voor 2030 te doen. En uiteindelijk in 2060 klimaatneutraal te zijn.

Europa is gewoon wat sneller, omdat we ook al wat verder waren in economische ontwikkeling. Dus elk land is er wel mee bezig. Alleen zal niet. Het moet altijd even snel gaan. Afhankelijk van hun economische ontwikkeling, maar ook hun serieuze klimaatbeleid natuurlijk.

Peter: Ja, dus de uitdagingen op het gebied van terugdringen van de CO₂, die blijven nog groot. Dat is denk ik wel iets wat we kunnen concluderen. Maar goed, de opwek van duurzame energie speelt daarin wel een belangrijke rol. Het was dan ook goed om te lezen dat in de maand februari was er een recordopbrengst aan windenergie. Maar goed, tegelijkertijd was er weer veel minder opbrengst van zonne-energie.

Ja, dat had ook te maken met het enorme, het grijze weer. Het grijze winterweer. Maar wat ik wel afvroeg, Rick, is dat die opbrengst van zon nu wat minder was. Maar stel nou dat dat ook wel veel was, dan krijg je dan ook problemen op het elektriciteitsnet. Wat zou het effect dan geweest zijn op de energiemarkt?

Rick: Ja, ik denk voor de maand februari zou het altijd nog wel relatief weinig zijn geweest. Het is een wintermaand, dus de effect van zon is gewoon minder in februari. Maar op momenten dat het en hard waait en de zon schijnt, bijvoorbeeld in het voorjaar, de maand mei, dan zul je wel zien dat daar de prijzen veel lager zullen liggen overdag of zelfs ook negatief zijn.
En dat zie je nu ook wel in de termijnprijzen terug. Bijvoorbeeld het piek-tarief voor de maand mei ligt eigenlijk lager dan het dal-tarief. Dat klinkt tegenstrijdig, maar dat komt gewoon puur door de duurzame opwek.

Tobias: Ja, ik las dat artikel ook en inderdaad in februari heb je doorgaans ongeveer 3% van je jaarproductie van een zonnepaneel. Dus dat is vrij insignificant. Dus je hoeft maar een aantal dagen wat minder zon te schijnen en dan heeft dat al best wel een groot effect op de totale opbrengst versus een jaar eerder. Dus ja, je kan beter naar een jaar kijken.

Peter: Even doorgaand op die duurzame opwek. We gaven het net al aan, dat percentage neemt steeds meer toe. We zien het aantal zonnepanelen ook nog steeds toenemen. Bedrijven gaan of willen graag elektrificeren. Ze willen ook van het gas af en we willen ook meer windparken gaan bouwen. Maar dat gaat niet zo eenvoudig, omdat ons netwerk dat ook niet aan kan. Ik las ook net, beheerder Alliander gaf aan dat ze wel verwachten dat die problemen nog zeker wel tien jaar gaan duren. Ja, dat klinkt mij niet heel hoopvol als het gaat om de energie. Ja, dat klinkt me ook niet heel hoopvol als het gaat om de energietransitie.

Want wat betekent dat eigenlijk voor die energietransitie? Nicole, wat merken jouw klanten daarvan? Want jij zit in de vastgoed. En wat is die impact van die netcongestie dan in die sector waar jij actief bent?

Nicole: Ik hoop niet dat we vanavond allemaal aan de antidepressiva gaan. Want inderdaad, wat jij zegt, die netcongestie problematiek gaat de aankomende tien tot vijftien jaar nog wel voortduren. Maar dat betekent niet dat we met elkaar stil moeten gaan zitten. Als je bijvoorbeeld kijkt naar de cijfers van Rijksvastgoed, dan zie je dat 80% van hun gebouwen, van de 150 gebouwen die ze hebben, nog steeds problemen hebben met de inname van de netcongestie en de afname netcongestie. En dat gaat de aankomende tien jaar nog wel zo blijven. Maar we moeten toch wat gaan doen, want die energietransitie, die moeten we wel voortzetten. En wat kunnen we dan doen als bedrijf?

Nou, laten we beginnen met het goed in kaart brengen van je energieprofiel. Dus hoe ziet je verbruik eruit? Wanneer heb je verbruik en wanneer heb je geen verbruik? Voorheen werd er gedacht, ik leg mijn dak gewoon klakkeloos vol. Zoveel ruimte als ik op mijn dak heb, ik leg het gewoon vol en dan is het klaar. Maar zo werkt het niet meer. Dus je moet heel erg goed kijken naar je verbruik. En daarnaast moet je kijken naar de flexibiliteit van je gebruik. Kun je daar nog mee spelen? Slimme energiesturing wordt steeds belangrijker in deze markt.

Tevens is het zo dat je moet gaan samenwerken met andere bedrijven. Er ontstaan nu bijvoorbeeld energiehubs waarbij bedrijven efficiënt gebruik maken van hun infrastructuur. En die eigenlijk met elkaar delen om die netcongestie problematiek een beetje te vermijden. Daarnaast zijn batterijen in sommige gevallen goede oplossingen om te gebruiken. Niet in alle gevallen, dus daar moet je goed over nadenken en een rekensom maken wanneer je een batterij inzet. En wat eigenlijk nog het allerbelangrijkste is, dat je je niet blind staart op "We hebben netcongestie, dus ik ga niks doen." Nee, bel je netbeheerder vooraf op. Wat is het probleem bij jou in het gebied? Want bij elk gebied is een ander probleem. En dat moet je eerst scherp krijgen. En van daaruit kun je andere maatregelen treffen.

Peter: Ja, dus het is niet... het probleem is dus zeker landelijk, maar het kan per regio wel verschillen of daar mogelijkheden zijn.

Nicole: Ja, zeker.

Peter: En wat je ook zegt is samenwerken. Dus niet iedereen heeft op hetzelfde moment evenveel elektriciteit nodig. Dus als je inderdaad dan zo'n hub hebt, dan kun je daar gebruik van maken van wanneer een bedrijf daar behoefte aan heeft en een ander bedrijf wat minder.

Nicole: Ja, klopt. En als aanvulling zou ik nog willen zeggen dat ook vanuit de Energiewet en de netbeheerders nu gekeken wordt naar alternatieve transportcontracten. Om te kijken of we daar dan met zijn allen nog iets aan kunnen doen zodat we die problematiek kunnen verschuiven.

Peter: Ja en je gaf ook aan batterijen. Daar hebben we ook eerder volgens mij, Rick, daar hebben we eerder ook een podcast over gemaakt.

Rick: Ja, ja, ja.

Peter: Dat we dit onderwerp hebben aangeraakt.

Rick: Ja, zeker. Onze collega Tim heeft dat denk ik al heel goed uitgelegd in de podcast van november uit mijn hoofd.

Peter: Ja, onze derde was dat volgens mij.

Rick: Ja, ja. Dus wil je daar nog meer over weten zou ik zeggen luister deze nog een keer.

Peter: Ja, zeker. Want het is niet altijd inderdaad een business case die rendabel is, maar het kan zeker een uitkomst bieden in sommige gevallen.
In het verlengde, ja hiervan ook, het kabinet heeft onlangs besloten om de huidige salderingsregeling, van de verwachting was dat die op termijn afgeschaft zou worden op het einde van de jaren, om die te handhaven. Ja, met alle gevolgen van dien zou ik zeggen. En Nicole, wat zie je in de vastgoedsector, welk effect dat heeft? Zie je nu dat de investeringen in zonnepanelen toenemen?

Nicole: Nou, eigenlijk is die salderingsregeling in 2004 in het leven geroepen voor de kleinverbruik aansluitingen, om te zorgen dat die terugverdientijd van zonnepanelen acceptabel werd. En om dus eigenlijk bewoners, jij en ik, als huizenbezitters te stimuleren om zonnepanelen op ons dak te leggen. Voor de vastgoedsector is dat natuurlijk minder van toepassing, praat je vaak over grootverbruikaansluitingen en over het algemeen zijn er ook meer financiële middelen beschikbaar.

Dus die salderingsregeling zal daar niet zo heel veel invloed op hebben. Wat wel invloed heeft is onder andere de wetgeving. Eigenlijk zijn zonnepanelen en slimme energiesturing no-request maatregelen. Die moet je gewoon als vastgoedpartij gaan uitvoeren om te zorgen dat je duurzame opwek hebt. En dat wordt ook nog eens aangegeven door Energie Nederland. Die zeggen ook de salderingsregeling zal geen invloed hebben op die investeringen. En daarnaast, en dan moet ik altijd even goed nadenken dat ik het goed zeg, maar de EPBD heeft aangekondigd dat vanaf 2027 alle nieuwbouwprojecten in ieder geval verplicht zonnepanelen op hun daken moeten hebben. Dus ik denk dat die investeringen alleen maar blijven groeien.

Rick: En wat is de EPBD?

Nicole: De EPBD staat voor de Energy Performance of Buildings Directive.

Peter: Kijk.

Rick: Dat is ook weer wat geleerd.

Peter: Dat is even een leermomentje in deze podcast.

Tobias: Ja, nog even over die terugverdientijd. Want Nicole noemde het al. Volgens mij een aantal jaar geleden is er een keer onderzoek gedaan. Er kwam uit van een terugverdientijd van zeven jaar is eigenlijk ideaal om huishoudens te blijven laten investeren in zonnepanelen. Dat dat eigenlijk een kortere terugverdientijd niet per se leidt tot meer investeringen erin. Zeven jaar is eigenlijk voldoende. Dat was toen, toen met de salderingsregel werd dat gehaald. Maar nu zijn de kosten voor zonnepanelen eigenlijk steeds meer gedaald. Met die saldering is die terugverdientijd veel korter geworden.

Eigenlijk is daarmee de subsidie, ondanks dat zon op dak op huishoudens is fantastisch, maar de subsidie is eigenlijk iets te hoog. En dat wordt nu eigenlijk bekostigd door de overheid en door leveranciers. En die moeten het dan weer ergens vandaan halen. Dan gaat het tarief weer iets omhoog. En bij de overheid gaat de belasting ergens omhoog. Dus eigenlijk kan dat een stukje efficiënter. Het is een iets te dure maatregel.

Rick: En ik denk ook wel dat het goed is om even te melden dat voor de grootverbruikers, daar heb je de SDE++ regeling. Dat is onder andere voor zonnepanelen, maar ook voor andere maatregelen. Zoals een e-boiler of warmtepompen. Die gaat in september weer open. En daar hebben we 11,5 miljard euro beschikbaar om daarin... zeg maar weer duurzame maatregelen te treffen.

Peter: Ja, dat is wel goed om dan eventjes in de gaten te houden. Ik heb nog een specifieke vraag aan jou Nicole. Want we hebben het in deze podcast vaak over verduurzaming. En dan gaat het ook vaak wel over de industrie. Welke rol die daarin kan spelen. Maar in de vastgoed gebeurt natuurlijk ook heel veel. Er zijn ook vrij stevige ambities, ook in wet- en regelgeving. Maar zou jij daar wat voorbeelden van kunnen noemen? En hoe het er binnen de vastgoedsector eigenlijk voor staat als het gaat om die verduurzamingsslag?

Nicole: Jazeker. Ik zou me dan vooral willen focussen op de verschillende certificeringen en normeringen die er zijn. Zoals we misschien allemaal weten, per 1 januari 2023 is het energielabel C verplicht. En toen dat werd aangekondigd, had iedereen zoiets van verplicht, verplicht, verplicht. Het zal mijn tijd wel duren. Maar toch heeft een verplichting wel tot resultaat geleid. Want inmiddels heeft 77% van de gebouwde omgeving dat energielabel in zijn of haar bezit. 

Peter: Ja, want dat vroeg ik me eigenlijk af. Ik had het ook gelezen dat die verplichting er is. Maar ik vraag me altijd af van wordt dat dan ook gehandhaafd? Wat zijn dan de consequenties als je dat niet doet?

Nicole: Ja, er worden nu ook echt wel boetes opgelegd. Die bedragen zijn ook gewoon openbaar bekend. Dus ja, je kan een boete ontvangen als vastgoedpartij. En daarna is het eigenlijk ook niet zo slim als je dat niet hebt, want je pand wordt gewoon meer waard als je het verduurzaamt. Vanuit een aantal organisaties, onder andere de Dutch Green Building Council en de RVO en de gemeente of de Universiteit van Maastricht is een onderzoek geweest en daar komt uit dat als jij een energielabel lager dan C hebt, 20% waardedaling van je vastgoed hebt.

Zit je op een G-label, dan is dat zelfs 40%. En daarnaast verbruik je natuurlijk minder energie, waardoor je dus een duurzamer pand hebt.

Peter: Ja, dus dat is zeker de moeite waard.

Nicole: Ja, en er zijn dus nog meer labels. BREAM is een hele bekende in vastgoedland. Die is ook internationaal. In Nederland praten we dan over BREEAM NL en bijvoorbeeld BREEAM in use, waarbij BREEAM in use voor de bestaande bouw is en BREEAM NL voor nieuwbouwpanden. En daar wordt niet alleen gekeken naar het energieverbruik, maar ook naar de gezondheid van het gebouw. En dan zul je zeggen gezondheid van het gebouw. Wat bedoel je daar nou mee? Nou, daar bedoel ik mee: de ventilatie, de verlichting, de klimaatbeheersing.

Daarnaast wordt gekeken naar de circulariteit, dus welke materialen worden er gebruikt. Er zijn geloof ik negen onderdelen die die BREEAM certificeringen omvatten. En als je daar dan weer een stapje in duikt, dan heb je de Paris Proof norm. En die gaat echt puur over het energieverbruik, die is per soort gebouw uitgesplitst. Dus voor kantoorpanden is dat bijvoorbeeld 70 kilowattuur per vierkante meter. En dat is dus niet alleen elektriciteit, maar ook je gasverbruik. Dus dat tel je allemaal op en dat wordt verdisconteerd naar kilowattuur. Voor zorginstellingen is dat bijvoorbeeld 100 kilowattuur per vierkante meter.

En als we zelf naar ons eigen gebouw kijken, want ik zeg altijd 'practice what you preach'. We hebben zelf één kantoorpand bij het Prinses Ariane windpark. Dat is echt Paris Proof en dat hebben we bewerkstelligd door zonnepanelen, warmtepompen, maar ook infraroodpanelen. En daar zijn ook circulaire materialen gebruikt om dat gebouw te bouwen. Dus daar zijn we wel trots op. Ons hoofdkantoor is nog niet zo ver. In coronatijd waren we wel Paris Proof, maar ja, dat is natuurlijk heel makkelijk, want toen was er niemand op kantoor. Dus toen hoefden we ook niet te stoken en de lampen te laten branden.

Peter: Nou, ik denk dat het interessant is, want veel van onze luisteraars hebben natuurlijk te maken met een kantoorpand, bedrijfspand of iets dergelijks. Dus ik denk dat het goed is om te weten. Ja, even een ander onderwerp. Het is, ik gaf het al aan in de inleiding, de winter is alweer bijna voorbij, dus de komende tijd zal de zon weer volop gaan schijnen. Althans, dat hopen we. Maar misschien is dit ook wel even een mooi moment om even een foto te maken van de huidige stand van zaken als het gaat om onze gasvoorraden. En eventjes kort terug te blikken op de winter, van hoe het verloop was van ons gasverbruik.

Peter: Rick, zou jij ons daar eens in mee kunnen nemen?

Rick: Ja, zeker. Ja, als je kijkt nu naar de opslagen, die zijn in Europa ongeveer net onder de 60 procent gevuld. Een stukje beter eigenlijk dan dezelfde tijd nog vorig jaar. Dus we gaan met een nog betere opslag eigenlijk het voorjaar in. Dus dat is goed. Ja, dat kwam door een aantal redenen. Nou, je noemde eerst al dat de maand februari een zeer goede windmaand was. Nou, dat was ook de maand december, als ik het goed heb. Dus er is veel opgewekt met wind en dus minder opgewekt met fossiele brandstoffen, gas. Waardoor de vraag naar gas vanuit de energiesector dus ook minder was. En daarnaast zag je dus ook dat we weer een relatief warme winter hebben gehad. Dus de vraag naar het stoken van elektriciteit, of het warmstoken van onze huizen moet ik zeggen. Ja, daar is de vraag ook gewoon minder. Dus vandaar dat al met al de afgelopen periode, tot aan ik denk drie weken geleden, vier weken geleden, die prijs alleen maar daalde. En nu zie je de grilligheid weer terug van wat op en af. 

Peter: Ja, dus eigenlijk het was een relatief warme winter, dus er is weinig gestookt. Dus we hebben weinig aanspraak gemaakt op die gasvoorraden als het gaat om het stoken van onze huizen. En tegelijkertijd was er veel wind, dus er was minder gas nodig om elektriciteit op te wekken. Dat is denk ik de voornaamste conclusie.

Nou goed, in ieder geval deze winter zijn we goed doorgekomen met de huidige gasvoorraden. Ja, dan zijn we alweer aangekomen bij de traditionele laatste vraag van deze podcast. En dat is de vooruitblik naar de komende maand. Wat zien jullie zo aan het begin van de lente gebeuren op de energiemarkt? Nou begin ik weer bij jou, Rick.

Rick: Ja, ik denk dat nu begint het spel weer dat we elk jaar hebben de voorraden zijn of leeg of vol of ertussenin. Maar wat gaat er in de komende periodes gebeuren met droogte? Allemaal dat soort dingen die invloed kunnen hebben op de markt.

Peter: Ja, want ik begreep ook, want dat sluit even aan op jouw terugblik net. Want ze gaan nu ook weer beginnen met de gasvoorraden te vullen volgens mij, hè? Ik vond dat een beetje zo na de winter.

Rick: Ja, ja. Dat begint vaak. Vaak meteen weer na de winter. Eerst wat, dat wordt wel langzaam, schaalt dat zich op. Hoe warmer het wordt, hoe meer er opgeslagen kan worden. Omdat er dan toch nog steeds minder grasvraag voor de verwarming komt. Maar je ziet vaak dat het al vrij snel weer bijtrekt om zo snel mogelijk die vulgraad weer te halen.

Peter: Ja, want dat schoot mijzelf nog te binnen. Vorige week hadden we het ook in het MarktRapport. Die LNG toevoer. Ja. Dat is ook nog wel een dingetje toch? Hebben we nog voldoende?

Rick: Ja, we hebben twee belangrijke toevoeren: Noorwegen en LNG. Met name uit de VS. Ja, als dat aanbod minder wordt, bijvoorbeeld dat het naar Azië gaat. Ja, dan gaat de prijs hier omhoog. Dus dat is ook wel een belangrijke factor om de komende tijd in de gaten te houden.

Peter: Ja, Tobias?

Tobias: Ja, we zagen in maart al voor het eerst weer een aantal keren negatieve prijzen overdag. Op de dagmarkt. Dat houdt eigenlijk in dat je moet betalen voor elektriciteit die je produceert op dat moment. En dat komt door dat de zon weer een keertje doorbrak. En dat gaat natuurlijk de komende tijd alleen maar vaker gebeuren. Dus het is heel interessant om te zien.

Er is heel veel geïnstalleerde capaciteit aan zon weer bijgekomen ten opzichte van vorig jaar. Dus het overschot kan groter worden overdag. Aan de andere kant zie je dat steeds vaker dat grotere zonneparken de mogelijkheid hebben om af te schakelen. Dus dat ze niet produceren bij negatieve prijzen. Dus dat verkleint het aanbod op die moment weer een beetje.

Dus het is een spelletje wat is sneller gegroeid. De mogelijkheid van grote zonneparken om dat te doen versus de totale geïnstalleerde capaciteit. Ik denk eigenlijk dat laatste. Dus ik verwacht eigenlijk dit jaar weer een jaar met veel negatieve prijzen. Met name dus in de lente en de zomer. Maar het begint dus nu een beetje los te barsten.

Peter: Nou eerlijk gezegd kan ik zelf niet wachten tot de zon weer volop gaat schijnen. Maar we gaan het zien. Nicole?

Nicole: Ja, je maait het gras van mijn voeten weg. Ik wilde zeggen het wordt zon is heel veel gevallen. Ik kijk vooral uit naar heel veel zon. Daar ben ik echt wel aan toe. En daarnaast, ik had het natuurlijk iets meer over de energietransitie en wat daar gebeurt. Ja, ik hoop dat we met z'n allen daar toch op blijven focussen. Ondanks alle uitdagingen rondom netcongestie, negatieve prijzen. Het afschakelen van omvormers, wat we nu zelfs gaan zien. Wat natuurlijk voor je gevoel een tegengestelde beweging is. Want we hebben die daken voorgelegd en dan moeten we die omvormers stilleggen. Want we hebben teveel zonne-energie. Maar ook daar zijn oplossingen voor. En laten we vooral doorpakken, elk klein stapje wat we met z'n allen nemen in die energietransitie is de één. En we zullen toch naar die doelstellingen toe moeten voor nu en voor onze toekomst.

Peter: Ja, ja. Nou, hartstikke goed. Ja, daar sluit ik me graag bij aan. En dat is ook denk ik een mooi afsluiter van deze podcast. Ik wil jullie bedanken voor jullie bijdrage aan deze podcast. De luisteraars wil ik bedanken voor het luisteren naar de MarktRappodcast.

Nou, wilt u nu wekelijks op de hoogte blijven van de ontwikkeling op de energiemarkt, meld u dan ook vooral aan voor het wekelijkse MarktRapport. De link daarvoor vindt u hier: Aanmelden MarktRapport

Nou, heeft u nog een vraag of een onderwerp, we hebben het deze keer niet behandeld, maar heeft u een vraag of een onderwerp wat u in deze podcast behandeld zou willen zien, dan kan dat. Dan kunt u een e-mailtje sturen naar podcast@vattenfall.nl. Ja, dan wil ik iedereen nogmaals bedanken en tot de volgende maand.

--EINDE--