Beluister de MarktRappodcast over de ontwikkelingen op de energiemarkt

Luister de podcast

In aflevering 11 van de MarktRappodcast duiken we in actuele thema’s zoals de Europese sancties tegen de levering van Russisch gas, de dynamiek van CO₂-prijzen, investeringen in duurzaamheid en de impact van nieuwe wet- en regelgeving op de vastgoed- en transportsector. U hoort daarnaast wat het effect is van de overgang naar kwartierprijzen op de spotmarkt (EPEX day-ahead markt) en wat de gevolgen zijn van netcongestie voor de woningbouw in Nederland. Dat en nog veel meer hoort u in deze aflevering van de MarktRappodcast.

Dit alles hoort (of leest) u in deze 28:48 minuten durende aflevering van de MarktRappodcast. Deze podcast is o.a. op Spotify terug te vinden.

Heeft u vragen?

Heeft u een vraag over de energiemarkt of over energie in het algemeen? Mail deze dan naar podcast@vattenfall.nl. We behandelen uw vraag graag in een volgende podcast.

Lees de podcast

Intro: Dit is MarktRappodcast, een maandelijkse podcast van Vattenfall. In deze podcast bespreken we met marktexperts de belangrijkste trends in ontwikkeling op de energiemarkt en andere energiegerelateerde onderwerpen.

Peter Kortstra: Welkom bij alweer de elfde podcast van dit jaar. We zijn aangekomen bij de maand oktober. Daar gaan we het nu over hebben. Bij mij aan tafel zitten twee voor u inmiddels bekende namen: Tessa Terhoeve en Rick Marsman. Maar deze keer is ook aangeschoven Martijn Bevers. Hij is ook al eens eerder in deze podcast geweest. Hij is verantwoordelijk voor de vastgoedsector. En mijn naam is Peter Kortstra. Nou, we hebben deze maand ook weer genoeg te bespreken in deze podcast, dus laten we vooral snel van start gaan. Leuk dat jullie er weer zijn. Welkom. Zoals te doen gebruikelijk wil ik even met jullie beginnen om te kijken wat jullie opviel de afgelopen maand. Mag ik met jou beginnen, Tessa? 

Tessa Terhoeve: Zeker. Ja, zoals ook al wel een paar keer eerder, maar er is weer nieuws gekomen. Er is weer nieuws over de sancties van de Europese Unie tegen Rusland. We hebben nu strengere regels aangenomen. Die zijn ook goedgekeurd door de Europese Raad. En even heel kort gezegd: we gaan alle import van Russisch gas per 1 januari 2028 volledig verbieden binnen de Europese Unie, met een paar kleine uitzonderingen daar gelaten. We hadden in Europa de import van Russisch gas echt wel flink afgebouwd. Maar we namen nog wel best veel energie af en daar willen we nu ook mee stoppen. Ja, ik zag trouwens ook nog dat de Verenigde Staten sancties hebben afgekondigd tegen twee grote energiebedrijven in Rusland. Ja, en daar hangt dit ook wel mee samen. Dus ik denk dat de Europese Unie die druk ook wel voelde om daarin mee te gaan met de Verenigde Staten. We gaan zo nog uitgebreider hebben over die sancties en over de energiemarkt. 

Peter Kortstra: Rick, wat viel jou op afgelopen maand? 

Rick Marsman: Ja, ik heb ook enigszins gelet op de CO₂-prijzen. Want vorige maand was de deadline om je CO₂-rechten voor afgelopen jaar in te kopen en je zag dat die prijs niet ging dalen, maar juist hoog bleef. Ja, en op zich bijzonder, maar je zag een toename van de speculatieve handel op die markt. Dus investeerders hebben de verwachting dat die prijs verder omhoog gaat. Dus die zijn long gegaan, waardoor de vraag naar CO₂-rechten toenam. En dus de prijs ging naar 80 euro. Puur speculatief eigenlijk. Er ligt niet echt een rationele grondslag aan ten opzichte van de energiemarkt of zo. 

Peter Kortstra: Nee, niet direct. Oké, bijzonder. Martijn, wat viel jou deze maand op? 

Martijn Bevers: Ja, er is weer een hoop gebeurd volgens mij. Maar wat mij specifiek opviel afgelopen maand is dat de investering in duurzaamheid onder bedrijven licht is gedaald ten opzichte van voorgaande maanden en voorgaand jaar. Als je nu naar de cijfers kijkt, dan zie je dat die van 68% naar 64% is gedaald. Dat klinkt natuurlijk wat negatief, maar ik haal er ook het positieve uit dat toch nog ruim twee derde gewoon wel aan het investeren is in duurzaamheid. Wat mij vooral opviel hierin is dat er ook een groeiende kloof is tussen grote bedrijven en het mkb. Dus je ziet dat de grote bedrijven echt wel de vooruitgang boeken die ze ook al eerder hadden, maar de kleinere bedrijven ervaren toch meer belemmeringen daarin. Daar ligt natuurlijk een deel overheidsbeleid aan ten grondslag en gewoon ook wat beperkte middelen, economisch gezien. Maar ik denk dat het toch goed is om iedereen op het hart te drukken om de stap vooruit te zetten. Want het kan natuurlijk ook je concurrentievoordeel blijvend verbeteren. Dus dat viel me wel op afgelopen periode. 

Peter Kortstra: Ja, goed. Je hebt het ook over beleid. Vandaag, we nemen dit op op de verkiezingsdag. Dus laten we ook hopen dat uit de vernieuwingen of uit de verkiezingen een nieuw kabinet komt dat weer goed beleid maakt op dat vlak. Martijn, dan wil ik met jullie over een andere wijziging praten, namelijk de wijziging op de energiemarkt die aan het begin van deze maand is ingegaan. Dat is de overgang op de Apex, de Europese energiebeurzen. Die zijn overgegaan van uurprijzen naar kwartierprijzen. Wat ik zei, die is 1 oktober ingegaan. Ik vroeg me af waarom die maatregel is getroffen en wat de impact daarvan is op de energiemarkt. Kun jij dat toelichten, Rick? 

Rick Marsman: Ja, wat je ziet is eigenlijk: de afgelopen jaren hebben we altijd ingeboden op uren. Elk uur werden vraag en aanbod op elkaar afgestemd en dan denk je in die basis ook dat elk uur en het hele uur dezelfde vraag heeft, maar dat is gewoon niet het geval. Zo 's ochtends ga je niet van 7 tot 8 dit verbruiken en van 8 tot 9 weer een megawattje meer of minder, dat gaat altijd geleidelijk. Doordat we nu naar kwartieren overgaan, kun je dus veel beter vraag en aanbod binnen het uur op elkaar afstemmen op een prijs, waardoor je dus beter je vraag en aanbod kwijt kunt. En dat hoeft niet per se op de onbalansmarkt gecorrigeerd te worden. Als je bijvoorbeeld in het eerste gedeelte van het uur een halve megawatt teruglevert op het net en in het tweede gedeelte van het uur anderhalf, dan bied je gemiddeld één megawatt in. Maar bij het eerste half uur heb je een megawatt te veel ingeboden en het tweede half uur een megawatt te weinig. Met die kwartieren kun je dat dus meer corrigeren, zodat je wel een hele of een halve megawatt kunt inbieden. Dus dat maakt het wat verfijnder, waardoor je in plaats van 24 uren nu dus 96 keer kunt bieden. 

Peter Kortstra: Biedt dat nog voordelen? Kunnen ze daar nog op anticiperen? 

Rick Marsman: Ja, je ziet nu een verschuiving in de markt, dat binnen een uur de prijzen verschillen. Daar kun je op anticiperen. Maar je ziet ook dat een gedeelte van de markt nog gewend is om als uren in te bieden. Dus die zullen nog steeds in elk van de vier kwartieren hetzelfde volume inbieden, in plaats van per kwartier een ander volume. De markt moet nog wel gaan settelen naar alles per kwartier inbieden in plaats van per uur. Dus we zitten nu in een soort overgangsperiode. Het betekent ook dat klanten bij ons, als ze hun onbalansverantwoordelijkheid hebben, hun biedingen moeten doen voor 96 momenten in plaats van 24. Dus ja, het wordt iets anders. 

Peter Kortstra: Oké, dankjewel Rick. We hebben de afgelopen maanden het regelmatig gehad over het toegenomen aantal uren met negatieve prijzen. Dat heeft natuurlijk vooral te maken met het aandeel hernieuwbare energie dat toeneemt. Maar nu las ik dat de groei van de opwek van zon- en windenergie wereldwijd minder hard is gegaan, met name in de Verenigde Staten en China. We zien ook dat bijvoorbeeld Ørsted bij de bouw van een groot windpark een kwart van de banen schrapt. Mijn eerste vraag aan jullie is: hebben we het hoogtepunt van de investeringen in hernieuwbare energie bereikt? 

Tessa Terhoeve: Nee, dat denk ik niet. Ik heb het eerder al genoemd: China installeerde vorig jaar echt enorm veel hernieuwbare capaciteit. Ze hebben nu 1200 gigawatt aan hernieuwbare capaciteit opgesteld staan en zijn daarmee echt koploper. Zij hebben vorig jaar twee keer zoveel wind en zon geïnstalleerd als de rest van de wereld bij elkaar. Dat zijn echt enorme getallen, dus het gaat nog steeds wel heel hard. Amerika is wel een tegenvaller onder het beleid van Trump. Er zijn in Amerika 22 miljard aan hernieuwbare energieprojecten geannuleerd door die nieuwe regering. Dat is natuurlijk echt slecht nieuws. Maar desondanks is er in de eerste helft van 2025 10% meer geïnvesteerd in hernieuwbaar dan het jaar ervoor. En ik zag nu ook dat zelfs ondanks het beleid van Trump op de beurzen hernieuwbare energie het nog heel goed doet. Dus dat zijn dan echt de aandelen van hernieuwbare energie, en die stijgen heel snel. Die stijgen gemiddeld ook veel sneller dan de andere aandelen. 

Peter Kortstra: Heb je daar nog een verklaring voor? 

Tessa Terhoeve: Ja, uiteindelijk denk ik toch dat de wereld wel in hernieuwbaar gelooft, ondanks het feit dat Trump dat niet doet. Dus hij staat daar een beetje alleen in, als ik dat zo hoor. 

Peter Kortstra: En als er nu dus minder aanbod is van hernieuwbare energie, gaan dan ook de prijzen van elektriciteit omhoog? Omdat het aanbod minder wordt en het is natuurlijk een relatief goedkope energiebron. 

Tessa Terhoeve: Ja, het is niet dat het aanbod minder wordt, maar er komt minder hernieuwbaar bij. Dus de capaciteit wordt niet minder omdat we nu minder investeren. Wat voorlopig staat, blijft nog wel even doen. Maar de vraag neemt misschien wel toe. 

Martijn Bevers: Je ziet ook dat het probleem dat we hier in Nederland bijvoorbeeld hebben, is dat windparken moeilijk een investeringsbeslissing kunnen nemen omdat ze weinig zekerheid hebben over de prijs. De balans tussen vraag en aanbod is best lastig voor windparken. Daardoor komen er ook minder windparken. Als de prijs lager zou worden, was het voor een windpark ook minder rendabel om gebouwd te worden. Er moet dus meer aanbod komen voor die windparken om gebouwd te kunnen worden en je moet een investering kunnen nemen waarbij je zekerheid hebt dat wat je investeert ook terugkomt. 

Peter Kortstra: We hadden een ander bericht, en dan komen we een beetje bij de vastgoedsector en bij jou, Martijn. Een artikel dat ik las ging over dat grote steden hun zorgen uiten over woningbouw. Nu wordt door de ACM, de Autoriteit Consument & Markt, bepaald welke functies per 1 januari voorrang krijgen bij de aansluiting op het elektriciteitsnet. Dat heeft natuurlijk alles te maken met netcongestie. Zoals gezegd, dat baart de vier grote steden – Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Utrecht – wel zorgen, want zij vrezen dat de bouw van ruim 160.000 huizen hiermee in het geding komt. Die problematiek van netcongestie speelt natuurlijk overal, maar hier dus ook. Jij bent verantwoordelijk voor de vastgoedsector. Hoe kijk je daarnaar? Deel je die zorgen, Martijn? 

Martijn Bevers: Allereerst, ja, die zorgen deel ik zeker. Ik denk dat het niet alleen voor de vastgoedsector is, maar ook echt wel een breder probleem. Uiteraard is het goed om aan te geven wat die aankondiging van de ACM inhoudt. Het is eigenlijk dat maatschappelijke functies als ziekenhuizen en scholen voorrang krijgen. In de basis is dat natuurlijk een maatregel waar we met z'n allen deels achter staan, maar het verlaagt de druk op de wachtrij zeker niet. Wat wij zien in klantgesprekken en met onze relaties, is dat woningcorporaties en bouwbedrijven daardoor echt wel steeds vaker vastlopen. Dat is niet alleen aan de nieuwbouwkant, maar we zien het ook in de bestaande bouw. We hebben veel klanten die al bestaande utiliteitsbouw hebben – kantoren, andere soorten panden – en die dan bijvoorbeeld een leegstaande verdieping willen verhuren. Dat lukt dan niet, omdat de netcapaciteit daar dan overheen zou gaan. Dus je ziet het aan de ene kant in de nieuwbouw, maar aan de andere kant ook in de bestaande bouw. Op dit moment wachten ook gewoon meer dan 14.000 partijen op een aansluiting. Het is een structureel knelpunt en dat zie je ook op de congestiekaarten: die kleuren hartstikke mooi donkerrood – dat zeg ik natuurlijk een beetje gekscherend, want het is echt een probleem. Dus ik denk dat het goed is dat we snel met de sector, overheden en netbeheerders tot hele specifieke en gerichte acties komen om daar stappen in te zetten. 

Peter Kortstra: Nu ik toch bij jou ben, Martijn, er verandert sowieso wat op de energiemarkt. Dan heb ik het over de nieuwe energiewet, die volgens mij per 1 januari ingaat. Klopt dat? En wat betekent dat voor de vastgoedsector? Je hebt eerder deze maand een webinar georganiseerd. Kun je kort uitleggen waar dat over ging? 

Martijn Bevers: Zeker. Dat is een webinar die echt toegespitst was op de nieuwe wet- en regelgeving binnen de vastgoedsector: van verplichting naar voorsprong, slim inspelen op wetgeving, uw pand toekomstbestendig maken. Wat we daar eigenlijk mee wilden zeggen, is dat je wetgeving niet alleen als bedreiging moet zien, maar dat je het ook echt als kans kunt zien. Daar gingen experts van de RVO, van de DGBC (Dutch Green Building Council), partner van ons, en collega's uit mijn team over in gesprek. We zijn echt ingegaan op wet- en regelgeving voor de gebouwde omgeving. Een verplichting die we daar hebben benoemd is de EPBD, de Energy Performance Building Directive. Die richt zich er vooral op om in 2050 alle gebouwen emissievrij te maken. Dus dan moet je denken aan goede isolatie, fossielvrije installaties en slimme energieopwekking. De ervaring leert dat veel partijen weten dat deze wetgeving eraan komt, maar niet precies weten waar ze moeten beginnen. Het mooie is dat wij in dat webinar vanuit meerdere invalshoeken daar echt handvatten voor geven en dat we concrete oplossingen hebben – wat wij als Vattenfall kunnen bijdragen, maar ook welke subsidies daarvoor beschikbaar zijn om echt die stap te zetten. Ik ga natuurlijk niet het hele webinar doorlopen, want ik denk dat het goed is om hier een mooie teaser te plaatsen en het linkje naar de stream, zodat iedereen het rustig kan terugkijken. Misschien nog leuk om te benoemen dat we het ook concreet maken met een klantcase die laat zien dat als je echt wilt, het ook echt mogelijk is om snel energieneutraal te zijn of toe te werken naar Paris Proof-gebouwen. Dus ik denk zeker het luisteren waard. 

Peter Kortstra: Ja, want het is zaak om nu actie te ondernemen. Jij zei natuurlijk: 2050 lijkt nog best ver weg, maar het is wel zaak om daar nu al op voor te sorteren. Er zijn natuurlijk tussentijdse stappen en mijlpalen die ook benoemd zijn: 2030 is de eerste Paris Proof, die mikt echt op 2040. Vanuit Europese wetgeving kijk je ook naar 2050. Maar ik denk dat als je nu stil gaat zitten, je dan echt de trein mist, want die dendert wel door. Kijk ook naar wat ik net zei: een kleine 70% is er echt wel mee bezig, dus het grootste gedeelte is op de goede weg. Goed om te horen. Ik zal inderdaad even een linkje bij deze podcast plaatsen, dan kunnen mensen dat terugkijken. Leuk. Je blijft nog even bij ons, Martijn, want ik zei het net al: er gaat best veel veranderen op de energiemarkt en dat heeft te maken met de nieuwe energiewet. Dat gaat verder dan alleen de vastgoedmarkt; daar ben je ook bij betrokken. Mag ik jou vragen: wat verandert er eigenlijk met die nieuwe energiewet? 

Martijn Bevers: Nou ja, daar kan ik zeker wat meer over zeggen. Ik heb me dit jaar redelijk ondergedompeld in de wet- en regelgeving binnen de energie- en markten. Dus dat is voor mij ook af en toe best wel een nieuwe wereld. Maar goed om daar veel in te duiken, want er gaat inderdaad een hoop veranderen. De nieuwe energiewet gaat eigenlijk in vanaf 1-1-2026. Die vervangt de wet uit 1998. De wet is erop toegespitst om de huidige marktomstandigheden en de energietransitie beter af te stemmen en daarmee dus ook het versnellen van die transitie: de CO2 verminderen, de betrouwbaarheid en de veiligheid van het net waarborgen, capaciteit efficiënter inrichten. Dat speelt natuurlijk heel erg in op die netcongestie. Een andere die ook relatief nieuw is, is dat ze proberen energiehubs te stimuleren: lokale energie met elkaar delen en daar de regulering op verminderen, zodat het echt een stuk makkelijker wordt. Daar is natuurlijk een hoop voor nodig, veel marktpartijen die zich daarmee bemoeien. Dus daar gaan veel processen en producten echt veranderen, ook voor onze eigen klanten. We delen daar ook groepen anders in; type eindafnemers gaan we anders indelen. Dat is ook een verplichting vanuit de overheid. Dus dat is echt een grote verandering. Sommige groepen afnemers krijgen meerdere rechten en plichten, een ander productaanbod. Dus er gaat echt wat veranderen. Algemene voorwaarden gaan veranderen, dus iedereen krijgt ermee te maken in de grootzakelijke markt. Maar ik denk dat het doel voornamelijk is om dat duurzame en flexibele energiesysteem goed neer te zetten en dat we daar met z'n allen echt grote stappen kunnen maken. Het speelt echt in op de huidige energiemarktontwikkelingen die er spelen op het gebied van duurzaamheid en de komst van hernieuwbaar. 

Peter Kortstra: Ja, ik denk ook – en Martijn zei het al – de vorige wet komt uit 1998. Die wet is 28 jaar oud als de nieuwe ingaat. Toen zag de energiemarkt er totaal anders uit: minder duurzame opwek, minder flexibiliteit nodig van afnemers, netcongestie, al dat soort dingen. Dus het was ook wel tijd voor een nieuwe energiewet. Het maakt ook wel duidelijk dat zo'n nieuwe energiewet ook heel complex is om te maken. Het heeft daarom ook best lang geduurd voordat de wet helemaal rond was. We blijven dat volgen. Daar gaan we zeker de komende maanden nog veel over horen, vooral ook alle energieafnemers. Maar bedankt voor de toelichting. 

Dan wil ik eigenlijk nog twee actuele thema's met jullie bespreken die op dit moment spelen. De eerste: we hebben het al eventjes gehad bij de terugblik op afgelopen maand. Jij had het erover, Tessa, dat de EU heeft ingestemd met een volledige importstop van Russisch gas. Dat betreft ook kernenergie en olie, maar vooral ook dat gas. Dat is wel belangrijk, per 2028. Wat verwachten jullie dat het effect is op de energiemarkt?  Is dat een gegeven waar de energiemarkt al op geanticipeerd heeft of gaat dit echt nog wel effect hebben? 

Tessa Terhoeve: Ja, ik noemde het net al even. We hebben de afhankelijkheid echt al heel erg afgebouwd sinds de inval van Rusland in Oekraïne. Eerst kwam 45 procent van ons gas uit Rusland in de Europese Unie. Nu is dat nog maar 13%. Dus daar hebben we natuurlijk echt wel flinke stappen gezet. In die zin is het effect van het afbouwen van die 13% relatief kleiner. Maar uiteindelijk gaan we natuurlijk wel afhankelijk worden van andere landen, met name Amerika. We hebben als Europese Unie ook een deal gesloten met Amerika om heel veel energie, waaronder LNG, van hen af te nemen. Overal zie je dat de markt dus wel op dit soort nieuws reageert. We hebben nu al een beetje gediversificeerd, dus waar Russisch LNG eerst nog een belangrijke rol speelde in ons energiesysteem, zijn we nu langzaam aan het overschakelen naar Amerikaans LNG. Maar toch, de markt wordt er een beetje onzeker van, dus dat zie je vaak wel terug in kleine prijsschommelingen op het moment dat dat nieuws bekend wordt. Maar als we naar de komende jaren kijken: er komt heel veel LNG op de markt, Amerikaans LNG, maar bijvoorbeeld ook uit Qatar en Canada. Dus in principe zit het met de aanvoer van LNG wel goed en zijn er anderen die echt een oversupply in LNG verwachten. 

Peter Kortstra: 
Oké, dus dan denk ik dat we dat prima goed kunnen opvangen. Maar uiteindelijk, ja, het is moeilijk te zeggen. Zoals ik al zei, je ziet op de dag zelf, als zo'n nieuws bekend wordt, altijd even een kleine reactie. 

Tessa Terhoeve: Aan de andere kant zien we dus ook al dat er weer heel veel LNG deze kant op komt. Ja, de geopolitiek is tegenwoordig – nou, die was al nooit makkelijk te voorspellen natuurlijk – wat dat met de energiemarkt zou doen. Maar dat is er zeker onder de huidige omstandigheden niet makkelijker op geworden. En dat heeft gewoon een heel groot effect. Dus daar kun je eigenlijk weinig zinnigs over zeggen. En dan heb je natuurlijk nog het weer en ook de snelheid waarmee we in Europa uiteindelijk die diversificatie voor elkaar krijgen. Er blijven gewoon heel veel onzekere factoren. 

Peter Kortstra: Zeker. En ja, ik wil dus anders dan maar een onderdeeltje van... maar ja, precies. Uiteindelijk heeft het natuurlijk effect, maar goed, hier hebben we in elk geval heel goed en heel lang over na kunnen denken met de Europese Unie, hoe we dit gaan opvangen. En bijvoorbeeld ook voor landen als Hongarije en Slowakije, die nog heel erg afhankelijk zijn van Russisch gas en het ook totaal niet eens waren met deze stap, die hebben ook wel een uitzonderingspositie gekregen, waar ik de details niet van ken. 

Tessa Terhoeve: Ja, want dat is wel goed om even toe te lichten. Die liggen niet aan zee en de meeste LNG komt met schepen de haven in, en daar hebben ze wel een probleem mee. Die hebben een uitzonderingspositie gekregen. 

Peter Kortstra: Ja, dus ik moet zeggen dat ik onvoldoende bekend ben met hoe de besluitvormingsprocessen binnen de Europese Commissie precies gaan. Maar uiteindelijk is het van een wetgeving naar regelgeving of iets in die trant veranderd, waardoor er makkelijker uitzonderingen kunnen worden gemaakt. In dit geval voor Hongarije en Slowakije. 

Tessa Terhoeve: Oké. 

Peter Kortstra: Ja, en het tweede punt wat ik – en ik noemde het net al – we nemen dit vandaag op terwijl er verkiezingen zijn. Ik was even benieuwd: ik heb eerlijk gezegd zelf een beetje duurzaamheid en energie in de afgelopen debatten voorafgaand aan deze verkiezingen gemist. Is het nog een thema? En zo ja, wat is jullie beeld daarbij? 

Tessa Terhoeve: Volgens mij zat het gisteren nog wel in het debat, maar inderdaad, ik heb er heel weinig over gezien. Tenminste, in de nationale debatten. 

Rick Marsman: Ja, eens. Ik denk dat het debat eigenlijk volledig gekaapt is door wonen en migratie. Dat zijn eigenlijk de twee grootste thema's. Dus inderdaad, het lijkt echt in belang af te nemen. En dat is eigenlijk opvallend, omdat er onderzoek wordt gedaan door allerlei instanties naar wat Nederlanders belangrijk vinden. En eigenlijk komt eruit dat het klimaat voor heel veel Nederlanders wel een belangrijk topic is. Dus driekwart of meer van de Nederlanders vindt het enigszins belangrijk. En een ruime meerderheid vindt het ook belangrijk dat er echt maatregelen worden genomen tegen klimaatverandering, zoals investeringen en verduurzaming, maar ook in klimaatadaptatie, dus hogere dijken en meer groen in Nederland. Dus ja, je zou zeggen dat er een goede basis is voor progressief en stabiel klimaatbeleid, maar helaas lijkt de politiek daar op dit moment niet echt op te liggen. 

Tessa Terhoeve: Nee, we hebben het weinig, te weinig gehoord denk ik, terwijl het zo belangrijk is en er zoveel verandert. Dus ja, ik denk dat het wel goed is om dat te blijven volgen, ook naar aanleiding van de uitslag van vandaag. We blijven het volgen, zou ik zeggen. Dan is er na hopelijk binnenkort meer duidelijkheid. 

Peter Kortstra: Dan heb ik nog een laatste vraag aan jou, Rick. Ik weet dat jij ook onderdeel bent van het team dat zich bezighoudt met transport en opslag, de sector. 

Rick Marsman: Ja. 

Peter Kortstra: Ik had net de vraag aan Martijn al dat er een aantal zaken gaan veranderen in de vastgoedsector, maar ook in de transportwereld staat er een belangrijke wijziging aan te komen en dat heeft te maken met de vrachtwagenheffing. Die zou volgend jaar ingaan, 1 juli volgens mij. Vanaf die datum zouden eigenaren van vrachtwagens dan moeten gaan betalen per gereden kilometer. Wat betekent dat eigenlijk voor de transportsector en de verduurzaming daar? 

Rick Marsman: Ja, kijk, het is nogal een verandering. Dat we overgaan van het zwaar vervoer, zeg maar, over naar die kilometerheffing, om het zo te zeggen. Die geldt dan op snelwegen en op een x-aantal provinciale en gemeentelijke wegen. Het doel is eigenlijk om een eerlijkere, betere belasting van het wegennet te krijgen en de opbrengsten die uit deze kilometerheffing komen, om die vervolgens weer te kunnen investeren in de verduurzaming van de transportsector. Oké, dus elektronisch vervoer, elektrisch vervoer of waterstofvrachtwagens, om van dat soort innovatieve projecten te kunnen realiseren. Dus het is een stap om over te gaan naar een verdere verduurzaming van de transportsector. Nou ja, je zult daarentegen niet direct een invloed zien op de energiemarkten waar wij het over hebben, maar het is voor hen natuurlijk wel een verandering. 

Peter Kortstra: Ja, ik zal ook eventjes voor dit onderwerp een linkje plaatsen naar de site van de overheid waarin meer informatie staat over de nieuwe regeling of wetgeving. Maar bedankt, Rick. Ja, dan zijn we alweer aangekomen bij het einde van deze podcast. Maar zoals gebruikelijk sluiten we even af met een korte vooruitblik naar de komende maand. Ja, mag duidelijk zijn, we zien toch minder zon. De wintertijd is ingegaan, lagere temperaturen. Dus ja, ik heb wel een beetje een idee wat er gaat spelen de komende maand. Maar nou, mag ik even het rondje maken. Martijn, waar ga jij specifiek op letten deze maand? 

Martijn Bevers: Ja, zoals gezegd, we rennen zo meteen met z'n allen naar de stemhokken. Dus ik hoop dat iedereen dat ook heeft gedaan. We nemen natuurlijk vandaag op, dus we horen het net wat later. Maar ik ben vooral heel erg benieuwd naar de uitslag van de verkiezingen en daaropvolgend wat het effect zal zijn op het totale energiebeleid, en vooral het nationale energiebeleid. Ik denk dat we echt wel achter de goede dingen aan blijven rennen op het Europese gebied. Dus dat is één. Aan de andere kant kijk ik natuurlijk met heel veel interesse naar de implementatie van de nieuwe energiewet en hoe dat gaat landen bij al onze klanten en überhaupt in de hele markt. En hoeveel tijd dat nodig heeft om echt te beklijven bij deze en genen. Dus ik denk dat dat twee hele grote topics zijn die zeker mijn aandacht verdienen de komende periode. 

Peter Kortstra: Tessa, wat ga jij volgen? 

Tessa Terhoeve: Ja, natuurlijk ook de uitslag van de verkiezingen en de impact ervan op het energie- en klimaatbeleid in Nederland. Maar ook een beetje uitzoomen, namelijk naar de COP30, dus de nieuwe klimaattop in Brazilië. Die is over twee weken. Volgens mij begint die op 10 november. En ja, ik hoop vurig dat we daar goed leiderschap gaan zien. Maar de ervaringen van de vorige klimaattop leren helaas anders. Maar dat ga ik zeker volgen. Misschien kunnen we daar de volgende podcast nog eens op terugkomen, of daar inderdaad interessante zaken uit zijn gekomen. Maar dankjewel, Tessa. 

Peter Kortstra: Rick, wat ga jij met belangstelling volgen? 

Rick Marsman: Nou ja, het winterseizoen komt eraan. Je zou zeggen: de gasopslagen. Maar ik denk dat je, wat je ook in oktober zag – het is volgens mij ook nu in het marktrapport gezegd – een sterke toename van LNG-export uit producerende landen ten opzichte van vorig jaar, en daar vertrouwt de markt voorlopig op. Dus ik ben ook wel erg benieuwd naar wat we de komende maanden aan LNG aangeboden krijgen in Europa. Dat zullen we natuurlijk dan ook weer terugzien in de prijs. Want de situatie op de gasmarkt ziet er op dit moment wel gunstig uit, ondanks dat we wat minder gevulde gasopslagen hebben. Maar het aanbod is goed en ik denk zelf dat als er een hele koude periode komt, dat we dan ook wel redelijk goed zitten nog in onze gasaanvoer. Ja, de LNG-toevoer die we hebben, dat we daarmee – als er een korte koude periode komt – dat we dat daarmee kunnen opvangen en niet direct de gasopslagen nodig hebben. 

Peter Kortstra: Nou, dat is positief om mee te eindigen, denk ik. Dankjewel Rick. Ja, dan zijn we echt aan het einde gekomen van deze podcast. Bedankt alle drie voor jullie bijdrage. Mocht u een vraag voor ons hebben of graag een thema behandeld willen zien in deze podcast, dan kunt u een mail sturen naar podcast@vattenfall.nl. En dan wil ik u bedanken voor het luisteren en tot volgende maand. 

--EINDE--