Prijsontwikkelingen energiemarkt

De energie die jij de komende periode van ons gaat afnemen, kopen wij vooraf voor je in. Op de inkoopmarkt voor energie. Ook wel groothandelsmarkt genoemd of afgekort de energiemarkt. Dat inkopen doen we niet in één keer, maar gespreid over een periode. Daarmee stellen we het variabele tarief vast voor de komende periode. 

Of een vast of variabel contract de beste keuze is, hangt van verschillende zaken af. Hou je van grip en zekerheid? Of neem je graag een risico zodat je van de laagste prijs kunt profiteren? 

Bij een variabel contract beweeg je mee met de markt. Als de daling blijft doorzetten, dan profiteer je daar van. Maar als de inkoopprijzen later dit jaar toch weer gaan stijgen, dan stijgt jouw tarief ook.

Als je je tarief nu vastzet en de prijzen gaan later weer stijgen, dan heb je een goede keuze gemaakt. Maar als de prijzen in de loop van het jaar nog verder dalen, kun je daar weer niet van profiteren.

De energiemarkt kunnen we niet voorspellen. Wel kun je ons vasteprijs aanbod bekijken dat we voor je hebben klaar gezet in Mijn Vattenfall:   

Bekijk het aanbod

Bij een contract met een variabel tarief duurt het even voor je dit terugziet in je tarieven. Er zit een vertraging tussen veranderingen van de groothandelsprijzen en de wijzigingen van je tarieven. Dit heeft te maken met onze inkoopstrategie. We kopen energie vooraf voor je in. Niet in één keer, maar gespreid over een periode.

Door deze spreiding zit er vertraging in het doorberekenen van de prijzen op de energiemarkten en je variabele tarief. Bij een verlaging kan het dus iets langer duren, voor we het tarief verlagen. Maar het kan ook in je voordeel werken bij een verhoging. Hierdoor konden we bijvoorbeeld de extreme pieken in inkoopprijzen in 2022 dempen.

Nadat wij de inkoopperiode hebben afgesloten en de prijs hebben vastgesteld, informeren wij je over het nieuwe tarief. We informeren je minimaal 30 dagen van te voren over je nieuwe variabele tarieven. Daarom kunnen we een nieuwe prijs niet direct in laten gaan, maar zit hier altijd ruim een maand tussen.  

De prijzen van gas en stroom op de inkoopmarkt van energie zijn bewegelijk: net als bijvoorbeeld aandelen gaan ze omhoog en omlaag. Dit komt onder andere door:

• Vraag naar gas en stroom
• Aanbod van gas en stroom
• Hoe vol gasvoorraden zijn
• Onzekerheid in de markt
• Geopolitieke ontwikkelingen
• Het weer

Dat komt door verschillen in de inkoopstrategie en de prijsstelling per leverancier. Een andere inkoopstrategie leidt tot een ander tarief voor de klant. De inkoopstrategie hangt af van verschillende factoren, waaronder:

1. Het aantal maanden waarin we energie inkopen voor dat deze wordt geleverd aan de consument.
2. Het moment waarop we de prijs voor de consument vaststellen.
3. Het aantal maanden waarvoor het tarief vaststaat. 

Daarnaast is ook de prijsstelling van de energieleverancier van invloed. 

De Europese gasprijzen zijn na enkele weken van daling de afgelopen dagen weer gestegen. Hieraan liggen meerdere oorzaken ten grondslag. Zo zorgen de geopolitieke ontwikkelingen voor de nodige onrust en onzekerheid, zullen de temperaturen dalen ten opzichte van vorige week en is er een afname van de productie van hernieuwbare energie; er is met name minder opwek met zonne-energie. De gasprijs van het maandvooruitcontract steeg weer deze week, nadat deze eerder gedurende de vrijdag (7 maart) was gedaald naar het laagste niveau sinds 26 september. Dinsdag sloot de Nederlandse TTF-markt met een stijging van bijna 7% ten opzichte van de sluiting van de vrijdag ervoor. 

Europese gasmarkt

De Europese gasmarkt beleefde een roerige week. Voorzitter van de Europese Commissie Ursula von der Leyen benadrukte afgelopen weekend opnieuw de noodzaak om alle export van Russisch gas naar de EU uit te faseren. Dit zorgde voor extra onzekerheid op de markt. Daarnaast hielden handelaren de besprekingen tussen de VS en Oekraïne in Saudi-Arabië over een mogelijk staakt-het-vuren nauwlettend in de gaten.

Tot en met vrijdag 28 februari zaten de gasprijzen op de Europese markten in een neerwaartse trend. Maar door de verhoogde geopolitieke spanningen die het afgelopen weekend ontstonden, stegen de gasprijzen maandag direct bij het openen van de markten. Mede hierdoor steeg de gasprijs van het maandvooruitcontract gedurende de dag. Deze was 6,3% hoger dan bij de sluiting van de markt op vrijdag 28 februari.

De stijging van de gasprijzen afgelopen maandag was te wijten aan het niet sluiten van de voorgenomen grondstoffendeal tussen de Amerikaanse president Trump en de Oekraïense president Zelensky en de publieke ruzie die daaraan voorafging. Deze situatie zorgde voor veel onzekerheid. Maandagavond na sluiting van de markt kondigde Trump ook aan dat hij alle militaire hulp aan Oekraïne stopzet totdat Zelensky zich in zijn ogen "inzet voor vrede". Door deze situatie lijkt een succesvol vredesakkoord op korte termijn onwaarschijnlijk.

Tegelijkertijd zien we echter ook dat de stijging van de gasprijzen enigszins getemperd wordt door de verwachting dat het weer tot het einde van deze week zacht zal zijn. Dit leidt tot een dalende gasvraag en dat resulteerde gisteren (dinsdag 4 maart) in een daling van de gasprijs van 8,1% ten opzichte van de hoogste notering de dag ervoor.

De gasprijs is sinds vorige week verder gedaald. De voornaamste reden voor de daling van de gasprijs is het milde weer in Europa. De verwachting voor volgende week is dat de temperaturen 2 tot 5 graden boven het gemiddelde voor de tijd van het jaar zullen blijven. De gasprijs blijft ondanks het milde weer relatief hoog.

De reden voor de relatief hoge gasprijzen is de lage vulgraad van de gasbergingen in Europa. De huidige gemiddelde vulgraad in Europa is 40,6%, dat is 23 procentpunt lager dan rond dezelfde tijd vorig jaar. Deze lage vulgraden zorgen ervoor dat analisten verwachten dat de vraag naar LNG tijdens het vulseizoen (april tot oktober) erg hoog zal zijn. Er wordt geschat dat Europa 25 bcm (billion cubic meters) meer LNG nodig heeft dan tijdens dezelfde periode vorig jaar.

De Europese gasprijzen voor alle gascontracten zijn de afgelopen dagen snel gedaald. Een forse daling van 17%. Na deze prijsdalingen op de Europese gasmarkten gingen de prijzen gisteren (dinsdag 18 februari) weer licht omhoog. Dit was een correctie op de eerdere harde dalingen en de iets bijgestelde weers­verwachtingen, die nu uitgaan van iets lagere temperaturen.

De daling van de gasprijzen in de afgelopen week kwam enerzijds door de verwachting dat het weer in West-Europa de komende week mild zal zijn, met een temperatuur van 1 tot 2°C boven het gemiddelde voor de tijd van het jaar. Anderzijds hadden ook de gesprekken tussen de VS en Rusland over het beëindigen van de oorlog in Oekraïne een belangrijke rol bij de dalende gasprijzen. Een mogelijk vredesakkoord tussen Rusland en Oekraïne, zou kunnen leiden tot meer Russische gasleveringen aan Europa en minder sancties gericht op de Russische LNG-infrastructuur. Hierdoor zal het aanbod van (Russisch) gas richting Europa weer verbeteren.

Maandag (10 februari) bereikte de gasprijs voor levering in de volgende maand een hoogtepunt. De laatste keer dat de prijs zo'n hoogtepunt bereikte was op 6 februari 2023. Dit werd op dat moment gezien als een relatief lage prijs gezien de extreem hoge prijzen in de tweede helft van 2022. In de tussentijd zijn er flink lagere prijzen op de markt te zien geweest. 

Vanaf vorige week dinsdag (4 februari) zit de gasprijs in de lift. De prijs is in een week tijd bijna met 12% gestegen. Deze stijging is met name te wijten aan de temperaturen die lager zijn dan gemiddeld voor de tijd van het jaar en de lage vullingsgraden van de gasopslagen in Europa. Geopolitieke redenen zijn ook van invloed op de gasprijs, zo zorgde dinsdag (11 februari) ook een aanval van Rusland op de Oekraïense gasinfrastructuur voor spanning op de energiemarkt.

De gasprijzen zijn de afgelopen dagen aanzienlijk gestegen: op maandag 3 februari werd de hoogste gasprijs voor een maandvooruitcontract sinds oktober 2023 genoteerd. Deze stijging is met name te wijten aan de relatief lage temperaturen en de lage vullingsgraden van de gasbergingen in Europa. De Europese vullingsgraad ligt momenteel op 52,6%; 17 procentpunt lager dan een jaar geleden.

Ook de uitval van een gasveld in Noorwegen droeg bij aan de hogere prijzen. Op dinsdag 4 februari daalde de prijs van gas weer. De reden voor die daling lijkt met name een correctie van de hoge prijs op maandag. 

Waar de prijzen op de gasmarkten vorige week nog behoorlijk stegen, zijn de gasprijzen aan het begin van deze week weer gedaald. Vorige week vrijdag (24 januari) was de gasprijs 5% hoger dan de week ervoor, maar afgelopen maandag (27 januari) viel de prijs weer 4% lager uit ten opzichte van vrijdag. 

Veel schommelingen op de energiemarkten

Er zijn verschillende redenen te noemen voor de schommelingen op de energiemarkten, waaronder de temperaturen. Aan het begin van deze week lag de temperatuur in Noordwest-Europa ver boven wat normaal is voor de maand januari. Maar daarnaast is er ook minder wind dan normaal voor de tijd van het jaar, al laat de wind zich wel meer zien dan eerder vorige week werd gedacht. Ook zien we dat veel LNG-schepen richting Europa varen als gevolgen van de relatief hoge prijzen in Europa. Door voldoende aanvoer van LNG worden de gasprijzen wat gedrukt.

Daarentegen zien we dat de gasopslagen in Europa gemiddeld nog maar voor 56% gevuld zijn, dat is 16% minder dan vorig jaar op deze datum. De lage vulgraad draagt bij aan een prijsstijging op de energiemarkten. Net als het uitvallen van het Noorse Asgard-veld: dit zorgt voor minder gas uit Noorwegen. 

De gasprijzen in Nederland zijn wederom gestegen. Maar ook de prijzen voor levering van gas in 2025 stegen gisteren sterk.

Naast de inmiddels bekende reden dat er nog steeds relatief veel gas uit de gasopslagen wordt onttrokken, werd gisteren bekend dat Duitsland het voornemen heeft om het vullen van de opslagen deze zomer te gaan subsidiëren. Het voorstel dat besproken wordt, is dat Duitsland bereid is om te betalen wanneer het als gevolg van de zomer-winterspread economisch niet rendabel is om de opslagen te vullen. Met deze subsidie zullen marktpartijen in Duitsland (de grootste gasverbruiker in Europa) eerder bereid zijn een hogere prijs te betalen om de opslagen te vullen. Dit nieuws zorgde daarom voor een sterke stijging van de gasprijzen op de spotmarkt en ook de termijnprijzen voor levering in de rest van 2025 stegen flink. De prijzen voor 2026 en verder reageerden hier minder sterk op.

Ondanks de lage vullingsgraad in Nederland (44%) heeft Gasunie toegelicht dat er geen sprake is van een verminderde leveringszekerheid. Wel moeten we rekening houden met een uitdagende voorbereiding op de volgende winter. Die voorbereiding start in april, wanneer de gasbergingen weer moeten worden bijgevuld. Het effect van deze uitdagende voorbereiding is nu al te zien in de hoge prijzen voor het zomergascontract.

Begin deze week (maandag 13 januari) was de Nederlandse TTF maandvooruit-prijs met 7,2% gestegen ten opzichte van de laatst genoteerde prijs van afgelopen vrijdag. Niet alleen in Nederland stegen de gasprijzen, maar in heel Europa.

Deze flinke stijging van de gasprijzen kwam voort uit de beschuldiging van Rusland aan het adres van Oekraïne, dat zij verantwoordelijk zouden zijn voor het uitvoeren van een drone-aanval op de compressiestations van de TurkStream-gaspijpleiding. De TurkStream-gaspijpleiding is de enige overgebleven pijpleiding voor de levering van gas vanuit Rusland naar Europa. 

In de laatste dagen van 2024 stegen de gasprijzen sterk en ook 2025 begon met hoge gasprijzen. De oorzaken hiervoor waren de lage temperaturen en per 1 januari het aflopen van de doorvoerdeal die het transport van Russisch gas via pijpleidingen door Oekraïne mogelijk maakte.

Vanaf 2 januari zijn de prijzen verder gedaald. Redenen voor deze daling is het feit dat de markt het eindigen van de doorvoerdeal goed heeft kunnen opvangen en dat er deze week in Europa temperaturen van ongeveer vijf graden boven het gemiddelde voor de tijd van het jaar worden verwacht.

Lage vullingsgraden gasopslagen
Op dit moment is er sprake van een lage vullingsgraad van de gasopslagen in Nederland en de rest van Europa. Dit zal de komende tijd van invloed zijn op de hoogte van de gasprijzen. In Nederland ligt de vullingsgraad nu op 55%. De Europese Unie heeft als doel gesteld dat de vullingsgraad in Nederland op 1 februari minimaal 47% is. Dit doel is gesteld om ervoor te zorgen dat ook voor de volgende winter de opslagen voldoende gevuld zullen zijn en dat de voorraden niet volledig worden benut voor gebruik op de korte termijn.

Na de eerdere prijsstijgingen zijn de Europese gasprijzen afgelopen vrijdag en maandag (13 en 16 december) sterk gedaald. De belangrijkste oorzaken hiervan zijn het zachtere weer dat verwacht wordt en minder vraag naar LNG vanuit Azië. De prijzen daalden naar het laagste niveau van de afgelopen zes weken. 

Het nieuws van gisteren (dinsdag 17 december) dat er in Moskou een moordaanslag is gepleegd op een Russische generaal zorgde voor de nodige spanningen op de gasmarkt, waardoor de prijzen gisteren weer aanzienlijk zijn gestegen. De spotmarkt voor gas liet eenzelfde tendens zien als de termijnmarkten.

Ook blijft het einde van de transportovereenkomst tussen Rusland en Oekraïne de gemoederen bezighouden. De landen die momenteel nog het Russische gas afnemen hebben er bij de Europese Commissie op aangedrongen om tot een oplossing te komen, om zo de leveringszekerheid te waarborgen en de prijzen op het huidige niveau te houden. Op dit moment is er in januari vooralsnog geen capaciteit te boeken om vanuit Rusland via Oekraïne gas naar Europa te exporteren. Dit vergroot de kans dat er ook echt geen gas via Oekraïne richting het westen zal gaan.

Na de piek in het onttrekken van gas uit de opslagen, is de verwachting dat er de komende weken minder gas uit de opslagen nodig zal zijn. Enerzijds is dit het gevolg van het milde weer in Noordwest-Europa, dat gemiddeld 1,3°C hoger is dan normaal voor deze tijd van het jaar. Anderzijds door de traditioneel sterk afnemende vraag naar gas in de kerstperiode.

Maandag 9 december bereikte het maandvooruitcontract op de Nederlandse TTF-gasmarkt het laagste niveau sinds 13 november dit jaar. De prijsdaling kwam vooral doordat de verwachte temperaturen voor Noordwest-Europa naar boven zijn bijgesteld. Hierdoor daalde de vraag naar gas voor het verwarmen van de gebouwde omgeving, waardoor de gasprijzen daalden. Daarnaast speelden ook technische redenen een rol bij de dalende gasprijs. Marktpartijen die meer gas hadden ingekocht dan dat ze nodig hadden, hebben (een deel van) hun posities verkocht. Nu het jaar bijna voorbij is, willen ze zo mogelijke risico's verminderen.