Bio-warmte-installatie in Diemen
In 2040 willen we stadsverwarming ook in Amsterdam-Oost, Diemen en Almere helemaal fossielvrij hebben gemaakt. Een van de stappen op weg naar fossielvrije warmte is het bouwen van een biowarmte-installatie in Diemen. We hebben de ontwikkeling van deze installatie voor nu gepauzeerd, omdat er geen vergunning is verleend. Maar we vertellen je graag over de voor- en nadelen.
De grootte van de biowarmte-installatie
Het is de bedoeling dat de installatie in Diemen 100 megawatt (MW) groot wordt. We verwachten de biomassaketel gemiddeld 6000 vollast-uren in te zetten. Wij ontwerpen de installatie zodanig dat deze niet alleen voor basislastwarmte gebruikt kan worden, maar later ook voor flexibele piekwarmteproductie. De installatie springt dan alleen nog bij op koude dagen.
Bijproduct uit verantwoord beheerde bossen
Uit de bossen waar onze biomassa vandaan zal komen, wordt het grootste deel van de houtoogst gebruikt voor materiaaltoepassingen, zoals huizen en meubels. Dat noemen we hoogwaardig hout. Hoogwaardig hout gaat naar de zagerij voor het produceren van duurzame producten.
Het overige hout vindt geen afzet bij de zagerij. Dit noemen we laagwaardig hout. Het bestaat bijvoorbeeld uit takken, het dunnere deel van de stammen en de restproducten van de zagerij (bijvoorbeeld zaagsel).
Wij zullen alleen laagwaardig hout gebruiken voor biomassa. Dit hout wordt vermalen tot kleine stukjes en in pellets – kleine brokjes – geperst. Zo wordt het transport eenvoudiger en duurzamer gemaakt. Het hout zal schoon zijn en geen verf of andere vervuiling bevatten.
Laagwaardig hout voor biomassa
Afspraken bij de vergunningsaanvraag
We hebben alleen een vergunning aangevraagd voor een biowarmte-installatie op houtpellets. Andere typen biomassa kunnen we dus niet gebruiken. Het voordeel van houtpellets vergeleken met houtchips is dat er bijna geen vocht in pellets zit en de kwaliteit daardoor constanter is. Hieronder de afspraken die we bij de vergunningsaanvraag hebben gemaakt.
Geen geuroverlast
De biowarmte-installatie zal geen geuroverlast geven. De houtpellets zijn gemaakt van schoon hout, dus er zitten bijvoorbeeld geen verfresten aan. Bovendien hebben de houtpellets weinig geur, omdat ze droog zijn. Verder worden ze met gesloten vrachtwagens vervoerd en in een gesloten ruimte gelost. Daarna worden ze in gesloten silo’s opgeslagen.
Geen geluidsoverlast
De biowarmte-installaties zullen zoveel mogelijk binnen staan in goed geïsoleerde gebouwen. De hoeveelheid geluid die buiten onze locatie hoorbaar is, zal dus nauwelijks veranderen ten opzichten van de huidige situatie.
Transport
We willen het hout zo duurzaam mogelijk vervoeren. Het hout wordt vermalen tot kleine stukjes en in kleine brokjes (pellets) geperst. Zo wordt het transport eenvoudiger en duurzamer gemaakt. Er zullen per dag niet meer dan 25 vrachtwagens met houtpellets naar de biomassa-installatie rijden en we zetten in op elektrisch vervoer.
Afspraken met gemeenten en provincie
Samen met de gemeenten Almere, Amsterdam, Diemen, Gooise Meren, Weesp en de provincie Noord-Holland hebben we afspraken gemaakt over de ontwikkeling van de biowarmte-installatie in Diemen. In het convenant vind je de uitgebreide versie van de afspraken. Hieronder een samenvatting:
1. De biowarmte-installatie is tijdelijk
De biowarmte-installatie is nodig, omdat er nu geen andere duurzame bronnen op grote schaal beschikbaar zijn. Wel werken we aan alternatieve duurzame warmtebronnen, zoals een E-boiler die momenteel in aanbouw is en worden er onderzoeken gedaan naar de potentie van aardwarmte in dit gebied. Hoe meer we van deze bronnen toevoegen, hoe kleiner de rol van de biowarmte-installatie wordt.
2. We investeren in schone lucht
We investeren extra in goede rookgasfilters. Daardoor wordt de uitstoot van fijnstof de helft van wat de wet ons verplicht. Ook investeren we in elektrisch vervoer van de pellets. Daarmee is impact op de lokale luchtkwaliteit verwaarloosbaar klein. Lees ook: Beschouwing van effect luchtkwaliteit biomassaketel Vattenfall Diemen (pdf, 719 kB), uitgevoerd door Royal HaskoningDHV.
3. We gebruiken alleen aantoonbaar duurzame biomassa
Voor de herkomst van de biomassa hebben we aanvullende duurzaamheidseisen afgesproken. Deze zijn in 2013 voor het Energieakkoord overeengekomen met milieuorganisaties. Een onafhankelijke partij controleert op het nakomen van deze afspraak.
4. Er komt een fonds voor het isoleren van huizen
We hebben afgesproken dat er een fonds komt voor het extra isoleren van huizen in Diemen.
Onderzoeken over biomassa in Diemen
Onderzoeksbureau CE-Delft
“CE Delft steunt - onder voorwaarden - de keuze voor de toepassing van een biomassacentrale voor het Diemen-warmtenet. Voor de korte termijn zien wij de biomassacentrale als enige logische keuze.” - CE-Delft
Hoogleraar Energiesysteemanalyse
“Duurzame biomassa zal hoe dan ook beperkt beschikbaar zijn, en dat geldt waarschijnlijk ook voor synthetische brandstoffen. Binnen een wereld zonder CO2 zullen prijzen bepalen welke energiedrager waar en op welk tijdstip wordt ingezet.” - K. Blok
Natuur en Milieufederatie Noord-Holland
We vroegen Natuur- en Milieufederatie Noord-Holland (MNH) verschillende opties voor het lokale transport te onderzoeken. De conclusie: elektrisch transport scoort het beste bij de combinatie duurzaamheid en beschikbaarheid.
Veelgestelde vragen
In Nederland hebben we relatief weinig bos. Daarom hebben we in eigen land ook relatief weinig hout en biomassa beschikbaar. De Nederlandse biomassa die beschikbaar is voor energie wordt al grotendeels gebruikt door bestaande en eerder geplande installaties. Er zijn landen die veel meer bos beschikbaar hebben dan Nederland. Zo zijn landen als Letland en Estland belangrijke exporteurs van hout.
Vandaar de keuze voor import van biomassa. Merk daarbij op dat import voor een klein land als Nederland heel normaal is. We importeren ook veel van onze kleding, voedsel en auto’s. Wat belangrijk is, is dat geborgd wordt dat de biomassa verantwoord geproduceerd wordt in het exporterende land.
We garanderen dat het hout aantoonbaar uit verantwoord beheerd bos komt;
- In die bossen wordt niet meer geoogst dan er bijgroeit;
- Het bos wordt professioneel beheerd, met aandacht voor behoud van biodiversiteit, bodem- en waterkwaliteit;
- Slechts een beperkt deel van de oogst wordt gebruikt voor biomassa. De rest wordt gebruikt voor materiaaltoepassingen;
- Natuurlijke bossen veranderen niet in plantages;
- Gevoelige ecosystemen zoals wetlands en veengebieden worden in stand houden.
We hebben alleen een vergunning aangevraagd voor een installatie op houtpellets. Andere typen biomassa kunnen met de aangevraagde vergunning dus ook niet ingezet worden.
Biomassa is niet per definitie duurzaam. Zo is het kappen van oude bossen puur voor de energie vanuit klimaatoogpunt niet verstandig. De biomassa die wij willen inzetten zal juist een bijdrage leveren aan het tegengaan van klimaatverandering. We verminderen namelijk het gebruik van gas voor warmteproductie. Daarbij houden we streng in de gaten of de bossen duurzaam beheerd worden. Er moet meer hout bijgroeien dan er gekapt wordt, zodat er meer CO2 wordt opgeslagen dan er wordt uitgestoten.
Recent onderzoek door Royal HaskoningDHV, uitgevoerd in opdracht van de Nederlandse Vereniging voor Duurzame Energie (NVDE), toont bovendien aan dat de inzet van biomassa als transitiebrandstof leidt tot 70 à 90 procent minder uitstoot van broeikasgassen dan de inzet van aardgas.
Het verantwoord gebruik van hout en biomassa levert meer klimaatwinst dan bossen niet te gebruiken. Dat komt omdat bossen die op den duur volgroeid zijn nauwelijks CO2 meer opnemen. Terwijl een bos dat verantwoord gekapt wordt en weer wordt aangeplant een stroom van hoogwaardige producten en biomassa voor energie levert. Daarbij wordt CO2 bespaard, ook omdat hout CO2-intensieve bouwmaterialen kan vervangen, zoals beton en staal.
Merk daarbij op dat hoogwaardige houtproducten en biomassa voor energie hand in hand gaan. Het hoogwaardige hout gaat naar de zagerij voor duurzame producten. Het laagwaardige hout en de reststromen van de zagerij kunnen we gebruiken voor energie.
Het IPCC (het klimaatpanel van de Verenigde Naties) geeft aan dat bio-energie een aanzienlijk potentieel heeft om broeikasgassen te verminderen, op voorwaarde dat de brandstof duurzaam wordt ontwikkeld en dat er efficiënte systemen worden gebruikt. Daarbij zien wij biomassa voor stadswarmte wel als een tijdelijke oplossing. Op lange termijn moeten andere duurzame bronnen de warmte voor stadsverwarming leveren.
We hebben een vergunning aangevraagd voor een biowarmte-installatie die alleen warmte produceert. Niet voor een warmtekrachtcentrale (WKC) op biomassa die ook elektriciteit produceert. Voor de productie van elektriciteit bestaan er al goede duurzame alternatieven, zoals zon en wind. Voor het verder verduurzamen van het warmtenet bestaan op dit moment geen goede grootschalige alternatieven die op korte termijn de gewenste verduurzaming leveren. Door te kiezen voor een biowarmte-installatie komt de biomassa maximaal ten goede aan de voorziening van warmte. Daarnaast is er minder biomassa nodig dan wanneer een WKC gerealiseerd zou worden.
We willen voorkomen dat bij het gebruik van de biowarmte-installatie meer stikstofdepositie plaatsvindt in Natura 2000-gebieden dan in de vergunning staat. We zorgen er dan ook voor dat we binnen de vergunde ruimte blijven. De PAS-uitspraak heeft daarom geen impact op de plannen voor de biowarmte-installatie in Diemen. Het AERIUS-model wat de stikstofdepositie berekent, toont op alle Natura 2000-gebieden een afname van stikstofdepositie.
In de wetgeving is vastgelegd welke emissies moeten worden gemeten en hoe vaak. De emissies van NOx, SO2, totaal stof en CO gaan we continu meten. Deze metingen zullen we maandelijks publiceren op onze website. De overige aangevraagde parameters worden periodiek gemeten.
Duurzamere warmte is helaas duurder dan warmte uit fossiele bronnen. Daarom maken we gebruik van de overheidssubsidie SDE++. Deze subsidie is voor partijen die grootschalig hernieuwbare energie opwekken of de CO2-uitstoot verminderen.
